‘Thuis’ voor talloze vrouwen gevaarlijke plek geworden

De kinderen van de Oegandese Faida durfden niet naar school, omdat ze bang waren dat zij bij thuiskomst hun moeder vermoord zouden aantreffen. Een vrees die bijna uitkwam. In een zoveelste woedeaanval verminkte hun stiefvader hun moeder met een klomp gedroogd grond die hij in brand had gestoken. Ze werd zo verwond dat ze niet op eigen krachten hulp kon zoeken.

Het verhaal van Faida staat niet op zich. Meer dan een miljard vrouwen over de hele wereld wordt niet beschermd tegen huiselijk geweld. Een kwetsbaarheid die door lockdowns alleen maar is verergerd. De afgelopen twaalf maanden is 243 miljoen vrouwen en meisjes in de leeftijd van 15 tot 49 jaar seksueel en/of lichamelijk geweld aangedaan door de levenspartner. In sommige landen wordt zelfs tussen de 20 en 40 procent meer huiselijk geweld gemeld.

Op deze dag, waarin organisaties in diverse campagnes aandacht vragen voor geweld tegen vrouwen, zullen 137 vrouwen door een familielid worden vermoord. Daar waar wij massaal thuisblijven om ons te beschermen tegen het coronavirus, is thuis voor talloze vrouwen juist de meest gevaarlijke plek geworden.

Aanranding

Een van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties is om een eind te maken aan geweld tegen vrouwen en meisjes. Dit is logisch: aanranding, huiselijk geweld en kindermisbruik ondermijnen andere ontwikkelingsdoelen, zoals gezondheid, onderwijs en economische productiviteit.

De gevolgen van geweld tegen vrouwen en meisjes zijn duizelingwekkend. Slachtoffers van huiselijk geweld krijgen vaker te maken met psychische en lichamelijke ziekten, zwangerschapsproblemen, baby’s met een laag geboortegewicht en met blootstelling aan hiv/aids. Meisjes die als kind te maken hebben gehad met huiselijk geweld lopen als volwassene meer kans op misbruik.

Gemiste werkdagen door ziekte en verwondingen, de kosten van ziekenhuisopnames en schooluitval schaden op grote schaal de economische ontwikkeling. Ook heeft onderzoek uitgewezen dat de kosten van partnergeweld in sommige landen tot wel 5,2 procent van het bruto nationaal product uitmaken. Daarmee komen de kosten 25 keer zo hoog uit als die van moord of burgeroorlog.

Vrouwen moeten worden beschermd tegen geweld. Hiervoor is een goed functionerend rechtssysteem nodig waarin daders worden opgepakt en ter verantwoording worden geroepen in de rechtbank. Bescherming betekent dat de nieuwe sociale norm wordt dat geweld tegen vrouwen en kinderen niet langer getolereerd wordt.

International Justice Mission (IJM) constateerde in een recent onderzoek in Oeganda dat 70 procent van de vrouwen slachtoffer was van huiselijk geweld. Van de vrouwen in de Gulugemeenschap in het noorden van Oeganda kende 90 procent voorbeelden van geweld tegen vrouwen en meisjes in hun gemeenschap. Partnergeweld, seksuele aanranding van kinderen en kindhuwelijken kwamen het meest voor.

Maar het werk van IJM in Oeganda heeft nog iets aan het licht gebracht. Hoewel geweld tegen vrouwen en meisjes vaak als normatief wordt ervaren, zijn wetshandhavers bereid individuele geweldszaken in behandeling te nemen als het slachtoffer daadwerkelijk de zaak doorzet. In alle tien zaken van partnergeweld die IJM ondersteunde, werd de dader veroordeeld. Zelfs een kortdurende opsluiting betekende bescherming voor de vrouwen, omdat daarmee aangetoond werd dat de autoriteiten op de hoogte waren van het misbruik en het serieus namen.

Nederlandse overheid

Hoewel wij de Nederlandse overheid prijzen om haar inzet tegen geweld tegen vrouwen, doen wij een dringende oproep hierin de focus te leggen op het beschermen van vrouwen en meisjes. De trend is om middelen vooral in te zetten voor het voorkomen van geweld (bijvoorbeeld voor bewustmakingsprogramma’s binnen gemeenschappen) en voor de reactie op geweld, in de vorm van medische hulp voor slachtoffers. Daarbij ontbreekt iets essentieels, en dat is bescherming van vrouwen en meisjes tegen geweld. Dit kan door overheden te helpen in het versterken van hun rechtssysteem. Potentiële daders moeten zich realiseren dat zij niet langer ongestraft hun misdaden kunnen plegen. Alleen dan wordt thuis voor vrouwen weer veilig en biedt een lockdown daadwerkelijk bescherming.

De auteur is directeur van International Justice Mission Nederland.

‘Thuis’ voor talloze vrouwen gevaarlijke plek geworden

Opinie

RD.nl in uw mailbox?