Brussel kan kiezers Wit-Rusland niet in de kou laten staan

De aanhangers van de oppositie stellen dat er op grote schaal is gefraudeerd bij de presidentsverkiezingen van zondag. Volgens de officiële cijfers kreeg de 65-jarige Loekasjenko 80 procent van de stemmen, terwijl oppositiekandidaat Svetlana Tichanovskaja bleef steken op ruim 10 procent. Uit peilingen en onafhankelijk naar buiten gebrachte uitslagen van stembureaus rijst echter een heel ander beeld. Die wijzen juist op een grote meerderheid van de stemmen voor Tichanovskaja.

Er ontvouwt zich in Wit-Rusland een inmiddels bekend patroon. Loekasjenko ‘wint’ met onwaarschijnlijke percentages de verkiezingen en slaat opstanden vervolgens hard neer. In 2006 en 2010 verliep het niet anders. Daarmee is „de laatste dictator van Europa” nog altijd in het zadel gebleven.

Er waren tijden dat Loekasjenko op stevige binnenlandse steun kon rekenen. Wit-Rusland floreerde onder zijn klassiek-communistische bewind lange tijd uitstekend. De werkloosheidscijfers waren laag en de economie zat stevig in de lift. Het fundament van de groei lag echter niet in Wit-Rusland zelf, maar in steun van grote buur Rusland. Moskou bood Wit-Rusland zeer goedkope energie en onbeperkte toegang tot de Russische markt. In ruil daarvoor kon Rusland rekenen op de goodwill van Minsk. In de volksmond heette de regeling ”olie en gas voor kusjes”.

De regelingen zijn door Rusland de laatste jaren echter afgebouwd, omdat Loekasjenko weigert verdere stappen te zetten richting een uniestaat van Rusland en Wit-Rusland. Het resultaat is dat de economie in het slop zit en de binnenlandse steun voor Loekasjenko evenredig is afgenomen.

De buitenlandministers van de Europese Unie vergaderen vrijdag tijdens een ingelaste bijeenkomst over de situatie in Wit-Rusland. Het is voor Brussel dansen op een dun koord. De EU werkt met Wit-Rusland samen in het zogeheten Oostelijk Partnerschap, waarin zes voormalige Sovjetrepublieken participeren. Het laatste wat Brussel wil, is Wit-Rusland terug in de armen van Moskou jagen. Tegelijk is duidelijk dat Europa de Wit-Russische kiezer niet in kou kan laten staan.

Het meest voor de hand liggende signaal is het opnieuw instellen van de persoonlijke sancties, zoals die eerder tegen Loekasjenko en 169 van zijn medestanders golden. Die zijn de afgelopen jaren juist verlicht, maar van enige democratische hervorming is sindsdien geen sprake geweest. De klap op de vuurpijl is het verloop van de verkiezingen. Als Brussel geloofwaardig wil zijn, kan ze dat niet over haar kant laten gaan.

:::inline_article 1:::

Brussel kan kiezers Wit-Rusland niet in de kou laten staan

Opinie

RD.nl in uw mailbox?