Geveltuin vergroent de stad

Anderhalve stoeptegel. Dat is voldoende ruimte voor wat leuke plantjes voor de deur, zegt Mathieu Halkes op zijn website tuinenbalkon.nl. Hij beschrijft in zes stappen hoe je een smalle bloemen- en plantenborder aanlegt.

Toen Halkes zelf een geveltuin voor zijn toenmalige woning in Utrecht wilde maken, kon hij er maar weinig informatie over vinden. Dat was voor de tuinliefhebber aanleiding zelf een website over stadstuinieren te maken.

Voor zijn eigen stadstuin van 30 centimeter diep en 3 meter breed koos Halkes voor een mix van kruiden, bloemen en vaste planten. Hij wilde planten die bijen en vlinders zouden aantrekken. Een paar weken later bloeiden de klimroos, citroentijm, lavendel en steenanjer. Tegen de gevel liet Halkes een paar hoge planten en klimmers groeien.

Tuinadviseurs

Geveltuintjes zijn „heel populair” in steden, zegt Pieter Wateler, eerste verkoper op de tuinplantenafdeling van Intratuin in Utrecht. Hij merkt dat de belangstelling bij klanten uit de stedelijke omgeving van Utrecht de laatste jaren is toegenomen.

Niet alleen tuinadviseurs promoten het tuinieren op een vierkante meter al een aantal jaren; ook gemeenten stimuleren het volop, zegt Wateler. Soms subsidiëren gemeenten het zelfs. Waarom? Geveltuintjes zorgen niet alleen voor meer kleur en het nodige groen –planten zuiveren de vaak vervuilde lucht in een dichtbebouwde omgeving–, de tuinen zorgen ook voor koelte in huis, zo vermeldt de informatiefolder van de gemeente Leiden.

Daarbij komt de betere afwatering als positief effect, zegt Wateler. „Hoe minder bestrating, hoe beter het regenwater kan wegzakken in de bodem.” Ook al maakt een stoeptuin op zichzelf niet het verschil, hoe meer mensen eraan meedoen, hoe groter het effect is, zegt de verkoper.

De vraag rijst of je zomaar een rij tegels mag weghalen in ruil voor groen. De ’spelregels’ daarvoor verschillen per gemeente. Doorgaans mogen de tegels van gemeentegrond verwijderd worden voor het goede doel, al blijft het maximum meestal beperkt tot 45 centimeter diepte vanaf de muur, zo wijst een vergelijking uit van de aanwijzingen voor Leiden, Alkmaar, Zwolle en Almere.

Tegels lichten

Dat de aanleg van een geveltuintje een kwestie is van een paar tegels lichten, is volgens Wateler te kort door de bocht. „Mensen vergeten vaak dat een plant een goede bodem nodig heeft om voeding en vocht te kunnen opnemen.” Een tuintje op een vierkant van 15 bij 15 centimeter zal volgens hem geen succes hebben. „Wil een roos bijvoorbeeld goed in bloei komen, dan is er toch wel zo’n 40 tot 50 liter potgrond nodig.”

Maar die ruimte is er meestal niet. De stoep moet begaanbaar blijven voor bijvoorbeeld kinderwagens en rolstoelen. Wat dan? Kan het tuinontwerp dan de prullenbak in?

„Wat wel kan, is dat je eerst vijf of zes tegels uit de stoep haalt en in dat gat een flinke bodem van tuinaarde maakt. De tegels voor de looproute leg je daarna weer terug; de rij tegels langs de gevel laat je open.”

Ooievaarsbek

De ligging van de tuin bepaalt welk groen je er kunt planten. De planten die geschikt zijn voor de minituin heeft tuin- en landschapsontwerper Marianne van Rooden op een rij gezet. Bijna zestig soorten groen telt de lijst die ze maakte voor de website van het tuintijdschrift Groei & Bloei.

Ooievaarsbek en lavendel kunnen volgens Van Rooden een droge ondergrond goed aan. Vingerhoedskruid en akelei zijn geschikt voor een schaduwrijke plek. Zomeraster en meisjesogen floreren volgens de lijst op een zonnige plek.

Ook de bekende stokroos staat bij de categorie ”zon”. De zomerbloeier is een van de planten die op een groot aantal websites worden aanbevolen voor de geveltuin; de plant zou namelijk ook gedijen in de buurt van het in de zomer opgewarmde steen van de stad.

De populariteit van de plant zit ’m volgens Groei & Bloei in zijn sprankelende kleuren en markante groeivorm. Nadeel van de stokroos is de gevoeligheid voor roest. De website van Groei & Bloei adviseert daarom een wilde soort te nemen. Daarvan raken de bladeren minder snel aangetast door roestige, rode punten.

Blauwtinten

Hoewel ook Wateler de stokroos kan aanbevelen voor een plek langs de muur noemt hij het een lastige plant. De roos slaat niet altijd aan op de plek waar die is geplant. „Hij kiest het liefst zelf zijn plek.” De medewerker van Intratuin adviseert om het zaad uit te strooien, zodat de plant zelf de plek kan vinden om „overvloedig” tot bloei te komen.

Bloeiers met harig blad of planten in blauwtinten groeien het beste onder droge omstandigheden. Dat maakt ze geschikt voor de stadstuin met droge grond, zegt Wateler. „Kardinaalsmuts past op een plek in de schaduw.”

Wie de inrichting kiest, doet er volgens hem goed aan om planten te nemen die ook ’s winters hun blad houden. Dan is de kleine oase het hele jaar door groen.

Tips

1. Kies planten die een kalkrijke grond nodig hebben. Vooral oude gevels bevatten veel kalk, tussen de stenen en in de grond. Sommige planten zullen het daar dus extra goed doen.

2. Een overstekend dak kan een nadeel zijn voor een geveltuin. Als je tuintje daardoor weinig water en zon krijgt, moet je zelf dus veel water (en voeding) bij geven. Tegelijkertijd heeft het overstekende dak ook een voordeel: kwetsbare planten staan mooi beschut.

3. Een fundering wordt vaak op geel zand gezet. Dat bevat geen voeding en kan ook geen voeding vasthouden. Daarom is het belangrijk om bij geel zand een stuk uit te graven, en dit te vervangen door een mengsel van potgrond en tuingrond.

4. De planten in je geveltuintje kun je tegen de muur vastzetten, zoals de trompetbloem (Campsis radicans). Denk ook aan stokrozen, gewone klimrozen, passiebloem of een vlinderstruik. Gebruik hiervoor geen touw, maar hol binddraad. Ook klimplanten kun je mooi langs de gevel leiden. Daarnaast zie je veel lavendel langs muren staan, en doet slaapmutsje (escholtzia) het goed in een geveltuin. Dit is een eenjarige plant die zich gemakkelijk uitzaait.

5. Een roos bloeit niet eerder dan in mei of juni.. Een clematis staat in het voorjaar al in bloei. Combineer deze twee planten en laat een clematis (of een andere klimmer) door de roos heen groeien.

Bron: groenepassies.nl

Koffie, buurvrouw?

Hij maakt van de stoep in één klap je voortuin: de opklapbare gevel- of muurbank. Je bevestigt hem aan de gevel, boven de planten van je geveltuintje. Omdat de bank ingeklapt kan worden blokkeert hij geen voetgangers, rolstoelen of kinderwagens. Een ketting beveiligt de zitbank tegen diefstal.

„Een beetje meer dorp in de stad.” Dat brengt de muurbank volgens Maurits van de Sande. De verkoper van de houten tuinbank legt op zijn website muur-bank.nl uit hoe het idee ontstond:

„Ons jaren 30-droomhuis in Gouda heeft een achtertuin op het zuiden. Onze voortuin werd dé plek om in het vroege voorjaar en late najaar te genieten van de zon. We merkten dat we door in de voortuin te zitten meer contact hadden met buurtgenoten. Mensen stopten voor een praatje, haakten aan bij de koffie of zeiden gewoon gedag. Zo ontstond de behoefte aan een bank die paste bij een gemetselde gevel.”

Geveltuin vergroent de stad

Groen & duurzaamheid

RD.nl in uw mailbox?