„Leesdienst is voluit bediening van het Goddelijk Woord”

Ds. M. A. Kempeneers, christelijk gereformeerd predikant te Katwijk aan Zee, is de contactpersoon voor de site. De website bevat gegevens over activiteiten die binnen de kring van Bewaar het Pand plaatsvinden. Het aanvankelijke doel was echter het publiceren van leespreken, zegt ds. Kempeneers. „In 2016 hebben we bewaarhetpand.nl gepresenteerd, vooral omdat er vanuit de gemeenten die zich verbonden weten met Bewaar het Pand toenemende vraag was naar preken voor leesdiensten. Het predikantentekort in de breedte van de CGK is minder urgent dan in bijvoorbeeld de Gereformeerde Gemeenten, maar het aantal predikanten dat past in Bewaar het Pand-gemeenten is beperkt. Daardoor zijn er gemeenten die een paar keer per jaar onthand zijn.”

De CGK kennen de serie ”Uit de Levensbron”, waarin maandelijks vier preken van christelijke gereformeerde predikanten worden uitgegeven. „Veel gemeenten zullen deze preken gebruiken. De redactie van ”Uit de Levensbron” zegt preken uit de volle breedte van het kerkverband te laten verschijnen, maar in de praktijk blijkt dat de eensgezindheid op dit punt afneemt. Veel Bewaar het Pand-gemeenten gebruiken liever andere leespreken. Met de website proberen we aan die vraag te voldoen.”

Ds. Kempeneers denkt dat de leesdienst een typisch Nederlands verschijnsel is. „Ik vermoed dat als het in het buitenland al voorkomt dat er op zondag gelezen wordt, het meestal wordt gedaan door geëmigreerde Nederlanders of hun nazaten, die hun kerkelijke traditie uit het thuisland hebben meegenomen. Het grote aantal leesdiensten in Nederland zou weleens veroorzaakt kunnen worden door de kerkelijke verdeeldheid. Kijk rond in Katwijk aan Zee. Hoeveel gemeenten zijn hier niet, ook gemeenten die in een aantal opzichten aan elkaar verwant zijn, maar toch gescheiden optrekken. In al die gemeenten moeten op zondag toch maar voorgangers beschikbaar zijn.”

Op de christelijke gereformeerde synode stelde recent een afgevaardigde vast dat de CGK geen handleiding voor leesdiensten kennen. Wie mag er voorgaan? Moet een preek uit de serie ”Uit de Levensbron” worden gebruikt, of mag men ook een preek van een predikant uit een ander kerkverband lezen? De afgevaardigden spraken af dat een commissie gaat bezien of hierover iets in de kerkorde kan worden opgenomen.

Wie mag er een leesdienst leiden?

„Dat moet voorbehouden blijven aan ambtsdragers. Meestal zal dat een ouderling zijn, maar het is niet zo dat alleen ouderlingen mogen lezen. Als er een tekort aan ouderlingen is, of als de ouderling liever niet leest, mag een diaken ook een preek lezen. Het is in een deel van onze kerken voorgekomen dat vrouwen hiervoor werden ingeschakeld, maar daar zijn wij geen voorstander van.”

Worden er ook preken uit een ander kerkverband gelezen?

„In mijn vorige gemeente, Elburg, kwam het redelijk vaak voor dat het leesdienst was. Er werden dan preken gelezen van christelijke gereformeerde predikanten, zoals ds. F. Bakker en ds. H. C. van der Ent, maar ook van predikanten uit de Gereformeerde Gemeenten en van Wulfert Floor. Er zijn ook gemeenten die puriteinen of oudvaders lezen. Er worden dus wel preken gelezen van buiten ons kerkverband, maar bij voorkeur niet. We zijn wel christelijk gereformeerd.”

Een leesdienst is een volwaardige eredienst, stelt ds. Kempeneers, en „voluit bediening van het Woord. Hoeveel zegen heeft de Heere al niet op leesdiensten willen geven. Liever een goede leespreek, dan een preek waarmee van alles mis is.”

Mag een ouderling het votum uitspreken?

„Als we vinden dat de leesdienst een volwaardige eredienst is, dan hoort het uitspreken van het votum daar bij. De groet is voorbehouden aan de predikanten, maar het votum mag ook een ouderling uitspreken. In het votum bidt de gemeente om de hulp van de Heere en belijdt ze dat ze het van Hem verwacht. Zonder Hem kunnen wij niets doen.”

Serie preeklezen

In veel kerkelijke gemeenten wordt zondags een preek gelezen. Hoe ‘gewoon’ mag een leesdienst zijn? Wat wordt er gelezen? Hoe gaan ouderlingen ermee om en wat vinden jongeren ervan? Deel 3 in een vijfdelige serie.

„Leesdienst is voluit bediening van het Goddelijk Woord”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?