„Half Nieuwaal zit op zondagmorgen in de kerk”

Aan de overkant van de Waal liggen Haaften en Hellouw. Over de rivier vaart het containerschip Lehar voorbij, richting Zaltbommel.

In Nieuwaal wonen bijna 800 mensen. Het dorp heeft een protestants-christelijke basisschool, De Regenboog. Er is echter geen winkel te bekennen. Het laatste kruideniertje vertrok dertig jaar geleden uit het dorp. Voor de boodschappen moeten de Nieuwalers naar het buurdorp Gameren, of naar de stad Zaltbommel. Aan de Kerkstraat bevindt zich wel een eetcafé, ”Ons Trefpunt”, voor catering, feesten en partijen.

Aan de Kerkstraat

Wikipedia telt in het dorp twee bezienswaardigheden. Het zijn de twee kerken van het dorp, die van de hersteld hervormde gemeente (hoog staat hij aan de Kerkstraat, vlakbij de dijk) en die van de gereformeerde gemeente in Nederland (aan de Jakob Ekelmanstraat, genoemd naar het enige oorlogsslachtoffer uit het dorp).

In de consistorie van het kerkje van de gereformeerde gemeente in Nederland zit ouderling R. D. van Tuijl (bloemenkweker van beroep). Aan een van de wanden hangen veertien predikantenportretten, van ds. G. H. Kersten en ds. F. Mallan, tot ds. A. van Straalen en ds. M. van Beek.

Gezelschap

Van Tuijl vertelt het verhaal van Catrinus Timmer, een van de voorvaders aan zijn moeders kant. „Timmer was landbouwer in Nieuwaal. In 1836 kon hij het in de Hervormde Kerk niet meer uithouden en sloot hij zich aan bij, zoals hij zei, „alle ware gereformeerden waar de Heere die ook gelieft te vergaderen.” In die tijd ontstonden de eerste gezelschappen. Het kwam in Nieuwaal echter niet tot de vorming van een afgescheiden gemeente.”

Timmers kleinzoon begaf zich met wat dorpsgenoten op zondag naar de gereformeerde gemeente te Aalst. „Dat was best ver, op de fiets, over de dijk. In de Tweede Wereldoorlog namen de Duitsers de fietsen in beslag en in spertijd mocht geen mens naar buiten, of het nu zondag was of niet. En dus belegde iemand in 1944 in het achterhuis van grootmoeder Timmer een samenkomst. Het werd een afdeling van Aalst. Drie jaar later werd de gemeente geïnstitueerd door ds. D. L. Aangeenbrug. In 1953 was Nieuwaal een van de eerste gemeenten die meegingen met de groep van ds. F. Mallan.”

Het kerkje aan de Jakob Ekelmanstraat werd gebouwd in 1970 en in 2001 aan de voor- en achterzijde uitgebreid. Het is een eenvoudig bakstenen gebouw dat oogt als een schooltje. De gemeente telt zo’n 200 leden en doopleden. De kerkenraad bestaat uit één ouderling en drie diakenen. Elk jaar brengt de kerkenraad een beroep uit.

In de kerkzaal zegt Van Tuijl, wijzend naar de kansel waar hij elke zondag in een van de twee diensten een preek leest: „We willen hier met twee woorden spreken, de dood in Adam en het leven in Christus. Zowel het één als het andere moet verkondigd worden, wie een mens is in zijn verloren staat voor God, maar ook Wie de Zaligmaker wil zijn voor een verloren zondaar, met uitsluiting van alles van de mens zelf.”

Nieuwaal is een eenvoudig en sober dorp. Rond het dorp bevindt zich veel grootschalige glastuinbouw. Buitendijks liggen de Gamerense Waarden en de Breemwaard, allebei uiterwaarden die als natuur- en overstromingsgebied dienen.

Een bankje

Op een bankje aan de Waaldijk, net iets buiten het dorp, zit een heer op leeftijd, uit te kijken over de rivier. Weet hij hoe kerks Nieuwaal is? „Op zondagmorgen zag je vroeger wel meer kerkgangers dan tegenwoordig. Velen kunnen het zonder God. Ik ook. Of we ons daarin zouden kunnen vergissen? Dat zou maar zo kunnen.”

„Half Nieuwaal zit op zondagmorgen in de kerk”

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?