Een Russische ben ik, maar het voelt wat ongemakkelijk om hier rond voor uit te komen. Wat heb ik gedaan om Russisch te worden? Nou, gewoon, ik ben in Rusland geboren. En niet zomaar ergens in dit enorme land, maar in Moskou, en nog wel op vijf minuten rijden van het Kremlin.

Bovendien ben ik hier opgegroeid en spreek, lees, schrijf en denk ik al zo lang als ik me kan herinneren in het Russisch. Vraag het elke buitenlander die heeft geprobeerd de taal te leren en hij zal je vertellen dat het een hele prestatie is. Ik ben het er helemaal mee eens.

Erfgoed

Op het Russische erfgoed ben ik trots. Het omvat muziek, literatuur, architectuur en indrukwekkende tradities wat betreft uitvoerende kunsten, filosofie, theologie en wetenschap. Ik vind het heerlijk om deel uit te maken van een cultuur die wereldliteratuur waardeert en studie van vreemde talen en gebruiken aanmoedigt, een cultuur waar gastvrijheid en liefdadigheid door miljoenen worden gewaardeerd en beoefend.

Niettemin ben ik me er ook van bewust dat het Russische erfgoed revoluties en oorlogen omvat, eeuwen van tirannie en censuur, slavernij en strijd. Alcoholmisbruik komt niet alleen vaak (en steeds vaker) voor, het wordt door velen ook gezien als ”een Russische traditie”. Bovendien werden nogal wat perioden in onze geschiedenis gekenmerkt door antisemitisme en andere vormen van vreemdelingenhaat. Die varieerden van bepaalde beperkingen die werden opgelegd tot openlijk geweld. Eeuwenlang heeft Rusland gestreden voor vrijheid –vrijheid van lijfeigenschap (onze vorm van slavernij) of vrijheid van meningsuiting– maar tegelijkertijd heeft het land miljoenen mensen een onderdrukkende heerschappij of ideologie opgelegd. Het is me allemaal bekend…

Vragen

In deze tijd, waarin de Russische cultuur en Russische aanwezigheid op zoveel manieren over de hele wereld worden teruggedrongen, merk ik dat ik vragen heb bij mijn Russisch-zijn. Veel mensen hebben ervoor gekozen om het land te verlaten, en nog veel meer mensen zouden dat willen. Zal de identiteit van deze nieuwe emigranten veranderen omdat ze zijn vertrokken? Zal de mijne veranderen omdat ik ben gebleven? Ik weet het niet. Eén ding is zeker: het is onmogelijk om mij ”niet-Russisch” maken door me te negeren of me een slecht gevoel over mijn identiteit te bezorgen.

Wij Russen houden van een goed gesprek. Als we bij elkaar zijn, dan praten, praten en praten we. We kunnen het met elkaar oneens zijn, soms op een nogal verhitte manier. We twisten en we lachen, soms zo hard dat alle buren meedoen. Maar we praten wel! Dit praten kan iets zijn wat we nu allemaal nodig hebben, Russisch of niet.

Voorbeeld

Ik herinner me dat ons gezin, jaren geleden, een paar dagen in het Amerikaanse Chicago verbleef en de familieleden van onze vrienden ons verwelkomden in hun huis in de buitenwijken van de stad. Het gezinshoofd, een vooraanstaande investeringsbankier, offerde uren van zijn slaap op om tijd met ons door te brengen en te praten. En toen we hem vroegen waarom hij dat deed, terwijl er weer een drukke werkdag op hem wachtte, zei hij: „Wanneer zal ik ooit weer Russen in mijn huis hebben? Dit zou mijn enige kans kunnen zijn om jullie te leren kennen!”

Echte ontmoeting

Ik werd hierdoor getroffen. Sindsdien heb ik mijn best gedaan om zijn voorbeeld te volgen. Ik heb vrienden over de hele wereld en ik weet dat mensen bij een echte ontmoeting anders zijn en anders denken dan wat het nieuws of de sociale media laten zien. Dus, heb geduld met mijn Russisch-zijn. En laten we vooral praten.

De auteur woont in Moskou en werkt daar als vertaler. De Engelse versie van dit artikel werd eerder op CNE.news gepubliceerd.