Spannende slag om Amerikaanse Senaat mogelijk nog weken onbeslist
Er bestaat een zeer gerede kans dat de machtsverhoudingen in de Amerikaanse Senaat pas rond 6 december duidelijk worden. In de staat Georgia is een nieuwe ronde nodig. Voor een meerderheid in de Senaat zou het weleens op die ene zetel kunnen aankomen.
Bij de verkiezingen voor de Senaat is sprake van een nek-aan-nekrace. De Republikeinen stonden woensdagavond op 49 zetels, de Democraten op 48. Het is wachten op de uitslag van drie staten: Arizona, Georgia en Nevada.
In Georgia blijkt na telling van vrijwel alle stemmen dat geen van beide kandidaten de absolute meerderheid heeft gehaald. De Democraat Raphael Warnock leidt volgens de voorlopige uitslag met 49,4 procent van de stemmen, maar dat ligt erg dicht bij het resultaat van zijn Republikeinse uitdager Herschel Walker. Die kreeg 48,5 procent van de stemmen. Een derde kandidaat bleef steken op 2 procent. In Georgia volgt volgens de wet een beslissende tweede ronde als niemand meer dan 50 procent haalt.
Ook in Nevada en Arizona is het nog onduidelijk wie de Senaatszetel verovert. Als een van beide partijen in die twee staten wint, heeft ze een nipte meerderheid van 51 senatoren en wordt de verkiezing in Georgia wat minder belangrijk.
De kans is echter aanzienlijk dat de twee partijen elk een zetel binnenhalen. In Nevada is zo’n 80 procent van de stemmen geteld. De Republikeinse kandidaat ligt daar circa 2 procentpunt voor op zijn Democratische tegenstrever. In Arizona valt de tussenstand juist in het voordeel uit van de Democratische kandidaat, voormalig astronaut Mark Kelly. Die ligt 5 procentpunt voor op zijn Republikeinse rivaal, met circa 70 procent van de stemmen geteld.
De verhoudingen in het Huis van Afgevaardigden zijn duidelijker. Daar moesten weliswaar woensdagavond nog 44 zetels verdeeld worden, maar de Republikeinen haalden er inmiddels 207 binnen. Als zij nog 11 zetels erbij krijgen, hebben zij de meerderheid. Al zal die niet –zoals eerder voorspeld– vele tientallen zetels zijn.
Samenwerken
De Amerikaanse president Biden toonde zich woensdagavond tevreden over de resultaten van de midterms. „Vandaag was een goede dag voor de democratie, en een goede dag voor de VS”, zei hij in een eerste publieke reactie.
Biden noemde het verlies van zetels aan de Republikeinen „pijnlijk”, maar was toch te spreken over het verkiezingsresultaat. „We weten nog niet alle uitslagen. Maar terwijl de pers en de experts een gigantische rode golf voorspelden, is dat niet gebeurd.” Met deze uitslag is volgens de president aangetoond dat de kiezer zijn beleid niet afwijst en hij dus door kan op de ingeslagen weg.
Biden maakte woensdag duidelijk dat hij de komende twee jaar wil samenwerken met de Republikeinen in het Congres, wat de einduitslag van de tussentijdse verkiezingen ook wordt. De president gaf aan dat hij van de Republikeinen verwacht dat ook zij bereid zijn om met hem samen te werken, want dat heeft „het Amerikaanse volk volgens mij duidelijk gemaakt”, zo zei hij. Hij zal daartoe later deze maand leiders van beide partijen op het Witte Huis uitnodigen.
Gemengd succes
Ook voormalig president Trump was woensdag in zeker opzicht positief. Op zijn eigen sociale medium, Truth Social, noemt Trump de resultaten „ietwat teleurstellend” voor zijn partij. Vanuit zijn „persoonlijk oogpunt zijn ze echter een erg grote overwinning”, zo schreef hij. Medewerkers van hem vertelden aan de media dat hij vanwege de resultaten woensdag briesend door zijn huis liep.
Trump heeft zich actief bemoeid met deze midterms, onder meer door campagne te voeren en nadrukkelijk zijn steun uit te spreken voor bepaalde Republikeinse kandidaten in staten waarvan verwacht werd dat de verschillen tussen Democraten en Republikeinen er klein zouden zijn. Veelal steunde hij kandidaten die publiekelijk de resultaten van de presidentsverkiezingen van 2020 weigeren te erkennen.
Trumps kandidaten hadden gemengd succes. Zo won de rechts-populistische J.D. Vance een Senaatszetel in Ohio. Maar in Pennsylvania verloor de door Trump enthousiast gesteunde Dr. Oz van de Democraat John Fetterman. In het zuidelijke Georgia, niet bepaald een Democratische staat, wist de voormalige voetbalster Herschel Walker de zittende Democratische senator Raphael Warnock (nog) niet te verslaan.