Wolfensohn verklaarde in een gesprek met de Amerikaanse zender ABC dat hij niet terugkeert als zijn ambtstermijn over een halfjaar afloopt. Hij doet dat met tegenzin, zo liet hij in hetzelfde gesprek doorschemeren. Verlenging met vijf jaar was echter niet reëel onder de net herkozen president Bush.

Wolfensohn, die onder Bush’ voorganger Clinton in 1995 aantrad als hoogste baas van de Wereldbank, heeft van zijn hart nooit een moordkuil gemaakt. Meer dan eens hekelde hij het royale uitgavenpatroon van de Amerikaanse regering. Vooral de uitgaven aan defensie staan in schril contrast met de inspanningen voor de arme landen. Jaarlijks gaat er 900 miljard dollar op aan defensie, terwijl er 50 miljard aan ontwikkelingshulp wordt besteed. Vorig jaar zei Wolfensohn dat als er 900 miljard aan hulp zou worden uitgegeven, er misschien niet eens 50 miljard voor defensie nodig is.

Inhoudelijk had Wolfensohn zeker een punt. Hoewel de Verenigde Staten in absolute termen het meeste geld besteden aan ontwikkelingshulp, voldoet het land bij lange na niet aan de internationaal afgesproken norm. Die bepaalt dat de westerse landen 0,7 procent van hun bruto binnenlands product aan ontwikkelingshulp besteden, een percentage waaraan slechts een handvol landen (waaronder Nederland) voldoet.

Wolfensohn heeft de afgelopen tien jaar geijverd voor een meer humanitaire rol van de Wereldbank. Sinds zijn aantreden in 1995 schroefde hij de uitgaven voor de financiering van infrastructuur, zoals dammen en bruggen, fors terug. Het geld dat daarmee vrijkwam, ging naar projecten die samenhingen met duurzame ontwikkeling en klimaatverandering. Ook maakte hij zich sterk voor de bestrijding van aids en het verbeteren van de positie van gehandicapten.

De nu 71-jarige Wolfensohn studeerde rechten en economie aan de gerenommeerde Harvard University. Als bankier was hij actief bij Salomon Brothers in New York en daarna bij de Londense firma Schroders. Voordat hij bij de Wereldbank aantrad, had hij een eigen financiële onderneming op Wall Street.

Jaarlijks leent de Wereldbank ongeveer 20 miljard dollar. De bank haalt dat geld uit de kapitaalmarkt. De in Washington gevestigde ontwikkelingsbank, die in 1944 in het leven werd geroepen, richt zich primair op de bestrijding van armoede en werkt vooral via langetermijnprojecten. Het pal naast de bank gevestigde Internationaal Monetair Fonds (IMF) waakt over macro-economische stabiliteit, vaak op de korte termijn. Hoewel de twee instellingen een duidelijk gescheiden takenpakket hebben, werken ze wel steeds meer samen, vooral op het gebied van armoedebestrijding. Ook bij de hulp aan Azië treden IMF en Wereldbank gezamenlijk op.

In een brief aan het bestuur van de Wereldbank vertrouwt Wolfensohn erop dat zijn opvolging „naadloos en ordelijk” wordt geregeld. De traditie wil dat de Verenigde Staten altijd de president van de Wereldbank aanwijzen, de baas van het IMF komt uit Europa. Deze regeling leidt al jaren tot scheve ogen bij landen uit andere regio’s die meer invloed willen hebben. Ondanks alle bezwaren werd vorig jaar de Spanjaard Rodrigo Rato tot directeur van het IMF benoemd. De kans dat er dit jaar weer een Amerikaan als hoogste baas van de Wereldbank naar voren wordt geschoven, is groot. De regering-Bush is al actief op zoek naar een opvolger voor Wolfensohn. Als mogelijke kandidaten worden genoemd de Amerikaanse handelsgezant Robert Zoellick en John B. Taylor, onderminister van Financiën.