Enige duidelijkheid over het aanpakken van de energiecrisis is er wel: de gezamenlijke inkoop van gas kan straks van start. Minister Rob Jetten en zijn collega’s hadden van de EU-leiders op hun top van vorige week de opdracht gekregen samen met de Europese Commissie prijslimieten en andere maatregelen uit te werken en daarover te besluiten. Maar de commissie legde hun slechts twee uitgewerkte voorstellen voor. Een daarvan, een limiet op de prijs van gas waarmee stroom wordt opgewekt, werkt goed in Spanje en Portugal. Maar invoering in heel Europa heeft volgens de commissie veel nadelen.

Door zo’n plafond wordt gas uit Nederland en Duitsland, waar veel stroom met gascentrales wordt opgewekt, relatief goedkoop. Andere landen kopen daar dan stroom in, maar dat kost de Nederlandse en Duitse overheid veel geld omdat zij met subsidies aan de uitbaters van de centralese het plafond instandhouden.

De commissie stelt alleen een maatregel voor als daarvoor genoeg steun is, benadrukte Eurocommissaris Kadri Simson na afloop van het overleg met de energieministers. En die is er niet, ook al is er een meerderheid van de EU-landen voor. Zij schrikken ervoor terug om door te drukken tegen de zin van vooral zwaargewicht Duitsland. Maar Jetten wijst erop dat de voorstanders van prijsplafonds ook niet allemaal even gecharmeerd zijn van het Spaans-Portugese voorbeeld en soms andere varianten verkiezen.

Aantrekkelijk

Toch is niets al definitief van tafel, stellen vriend en vijand. „Iedereen vindt het belangrijk alle opties open te houden”, aldus Jetten. Al heeft hij ook bedenkingen bij een tweede uitgewerkt plan dat de commissie aanleverde, het loskoppelen van de prijs van groene en van fossiele stroom. Dat kan investeren in duurzame energie minder aantrekkelijk maken en zo het afscheid van fossiele energie vertragen, vreest hij.

„Vandaag was een nuttige tussenstap”, concludeert Jetten. Op 24 november komen de energieministers opnieuw bijeen om knopen door te hakken. Dat duurt voorvechters van een prijsplafond zoals de Belgische energieminister Tinne Van der Straeten weer veel te lang. „We hebben nu lang genoeg in rondjes gedraaid.” Maar de druk is er door de dalende gasprijs ook wat af, constateren ze.

De Europese gasprijs schommelde woensdagmorgen rond de 100 euro per megawattuur voor gas dat in november wordt geleverd. Een dag eerder was dat net boven de 90 euro. Maandag dook de gasprijs voor het eerst sinds begin juni onder de 100 euro per megawattuur. De prijs ligt daarmee ver onder de piek van rond de 350 euro eind augustus. Ondanks de daling is gas nog altijd flink duurder dan in de afgelopen jaren, toen minder dan 30 euro per megawattuur werd betaald.