Het burgemeesterschap is „echt een hele zware functie” die de laatste jaren veeleisender is geworden, ziet Bruins Slot. Zeker als het gaat om de handhaving van de openbare orde, maar steeds vaker wordt ook bij wapenvondsten verwacht dat de burgemeester in actie komt. D66 vindt dat criminaliteitsbestrijding geen kerntaak van burgemeesters is, de handhaving van openbare orde en veiligheid, zei Hind Dekker-Abdulaziz.

Burgemeesters kunnen nu - op basis van hun bevoegdheden op het gebied van openbare orde en veiligheid - woningen sluiten, cameratoezicht instellen of gebiedsverboden opleggen. Zij komen daardoor steeds meer in beeld, ook bij de aanpak van ondermijning, zei Bruins Slot. „Dat gaat ook gepaard met een toename van intimidatie en bedreigingen. Dat mogen ze nooit normaal vinden. Het is onacceptabel dat het gebeurt.”

Het takenpakket van de burgemeesters moet worden aangepast, zei de bewindsvrouw, al is nog niet duidelijk welke taken erbij moeten komen of er juist vanaf moeten. Voor het einde van dit jaar wil ze met een voorstel hiertoe komen. Ook wil ze dat er een heldere scheiding en een betere balans komt tussen de taken van burgemeesters op het terrein van bestuursrecht en strafrecht, vindt de minister.

Bruins Slot wil de aanstellingswijze van burgemeesters niet veranderen, zei ze in het debat waarin onder meer een onderzoek naar de rol en toekomstbestendigheid van burgemeesters op tafel lag. Daarin stellen onderzoekers van diverse universiteiten dat het burgemeestersambt is gepolitiseerd en dat aanpassingen noodzakelijk zijn. Niet de burgemeester moet raadsvergaderingen voorzitten, maar een raadslid, is een van de aanbevelingen. Een andere is om burgemeesters rechtstreeks door de inwoners te laten kiezen.

De minister voelt voor beide voorstellen niets. Uit (ander) onderzoek blijkt dat 70 procent van de Nederlanders tevreden is over wat de burgemeester doet en hem of haar herkenbaar vindt. Mede daarom wil Bruins Slot bij de huidige aanstellingswijze blijven. Dat wil ook de VVD. D66 en PVV zijn wel voor een direct gekozen burgemeester. Bruins Slot vindt ze dat de burgemeester, als persoon die boven de partijen staat, de raadsvergaderingen moet blijven voorzitten.