Column: Pas op met de Bijbel op de beamer
De Bijbel op de beamer: daar kan toch niemand iets op tegen hebben? Wat is er mooier dan dat de boodschap van het Evangelie ook op deze manier verspreid wordt? Hoe meer Bijbelteksten op het witte scherm, hoe beter, toch?
Ik merk dat ik bij deze ontwikkeling, die op scholen, tijdens verenigingen en in kerken hand over hand lijkt toe te nemen, steeds meer aarzelingen krijg. Want wat je te zien krijgt is één, maar wat er niet geprojecteerd wordt is twee. Een paar voorbeelden.
Wie teksten uit de Statenvertaling (SV) krijgt voorgehouden, kan nogal eens constateren dat er bij de overbrenging wel het een en ander wegvalt. Wat te denken van de cursivering van bepaalde woorden? Ik weet het: sommigen denken ten onrechte dat daarmee iets geaccentueerd wordt, dus het kan ook op het verkeerde been zetten. Maar toch: deze woorden zijn door de vertalers in de Bijbeltekst toegevoegd, terwijl ze er in de grondtekst niet staan. Wel fijn om te weten als Bijbellezer – maar op het scherm moet je zoiets missen. En dan de kleine lettertjes in de tekst die naar de verwijsteksten eronder leiden: een heel oud gebruik om Schriftplaats met Schriftplaats te verbinden, wat bij Bijbellezing van groot nut kan zijn. Maar op het scherm worden de verwijsteksten niet getoond.
Wie de Herziene Statenvertaling (HSV) kent, weet dat daar in de Bijbeluitgave nogal eens in een voetnoot een verklaring wordt gegeven: „Een talent is ongeveer 30 kilo”, bijvoorbeeld. Of: „Dit is vertaald, maar letterlijk staat er eigenlijk…” Al deze achtergrondkennis krijg je niet als je slechts de hoofdtekst op de muur leest.
Bij de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV21) is het nog ingrijpender. Hier en daar hebben de vertalers op basis van de nieuwste inzichten in het handschriftenonderzoek de keus gemaakt om een bepaald vers in de Bijbeltekst weg te laten, terwijl dat dan in een voetnoot nog wel is weergegeven. Bekend voorbeeld is de geschiedenis van de Ethiopiër in Handelingen 8. Daar is vers 37, waarin Filippus vraagt naar het geloof van de kamerheer en de man zijn geloof in Jezus Christus als Zoon van God belijdt, niet opgenomen in de Bijbeltekst. Onderin staat de verklaring: dit vers is een toevoeging in latere handschriften. Hoe je daar ook over denkt, als Bijbelgebruiker krijg je in ieder geval deze informatie mee. Maar de beamerlezer weet dat alles niet: zonder dat hij het doorheeft mist hij vers 37.
Het is helder: de Bijbel is veel meer dan een tekst op een scherm die verschijnt en weer verdwijnt. Laten we daarom oppassen met die beamer. En vooral het gebruik van een eigen Bijbeltje, fysiek op schoot, koesteren.
