De NZa ziet dat er meer mensen zijn die zorg nodig hebben, maar het aanbod wordt schaarser. „En zo stevenen we af op een harde tweedeling. Aan de ene kant staan dan de mensen voor wie de zorg nog steeds beschikbaar is, omdat zij de weg kennen en over voldoende middelen beschikken. Aan de andere kant de mensen die niet over voldoende middelen beschikken en de weg niet kennen.” Bovendien is het zorgaanbod niet in alle regio’s hetzelfde.

Oorzaken zijn de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast spelen de nasleep van de coronapandemie en het hoge ziekteverzuim een rol, schetst de NZa. Het Integraal Zorgakkoord dat in september is afgesloten moet de zorgvraag en het zorgaanbod beter in balans brengen, zegt de zorgautoriteit, maar nu al kan het soms lastig zijn om aan de zorgvraag te voldoen.

„Als we niets doen, stevenen we af op een onoverbrugbare zorgkloof”, zegt bestuursvoorzitter Marian Kaljouw van de NZa. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport moet volgens de zorgautoriteit beleid tot stand brengen om keuzes te kunnen maken en prioriteiten te stellen. Soms zullen mensen zelf iets in hun eigen zorg moeten uitvoeren. „We zullen een appel moeten doen op zelfredzaamheid en weerbaarheid”, aldus de NZa.

De autoriteit vraagt samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd ook aandacht voor de problemen in een brief aan het ministerie van Volksgezondheid. De organisaties geven voorbeelden van zorg die nu al niet meer altijd goed geboden kan worden. Zo krijgt de NZa „regelmatig” meldingen van mensen die geen huisarts kunnen vinden. In sommige regio’s kiezen huisartsen ervoor minder spreekuren te houden en voorrang te geven aan patiënten met ernstige klachten.

Door problemen in de wijkzorg komt het nu „steeds vaker voor” dat mensen niet vanuit het ziekenhuis naar huis kunnen of een „onverantwoord beroep” moet worden gedaan op mantelzorg. Een vergelijkbaar probleem speelt in de kraamzorg. Onlangs meldden de inspectie en de NZa al dat steeds meer kwetsbare ouderen die in een kleinschalige instelling wonen daar geen medische basiszorg kunnen krijgen. De organisaties willen dat het ministerie de problemen onderschrijft en helder communiceert „over de keuzes waar het zorgveld voor staat”.