We schrijven 2016. De Tweede Kamer debatteert over de nieuwe Wet kansspelen op afstand. Deze wet moet online gokken uit de illegaliteit halen en onder „strikte” voorwaarden mogelijk maken. Met „een passend en aantrekkelijk aanbod” voor de speler, zo schrijft verantwoordelijk staatssecretaris Dijkhoff aan de Kamer.

Tegelijkertijd moet de wet gokverslaving voorkomen. Daarvoor komt er een Centraal register uitsluiting kansspelen (Cruks), waar mensen die het „gokken niet meer onder controle hebben” zich kunnen inschrijven. Let wel: dit moeten ze zelf doen. Maar ben je daar als verslaafde nog wel toe in staat? Na inschrijving krijgen ze, volgens de website van het Cruks, een „speelpauze”. Een pauze (geen verbod) die na zes maanden automatisch stopt. Tenzij je deze zelf verlengt.

Het zijn de jaren van het kabinet-Rutte II. Er waait een stevige neoliberale wind door Nederland: meer markt, minder overheid. Wellicht verklaart dit waarom het wetsvoorstel met een grote meerderheid wordt aangenomen, alle waarschuwingen voor een toename van het aantal gokverslaafden ten spijt. Een voorstel van het Kamerlid Van Toorenburg, dat gokaanbieders verbiedt om weddenschappen af te sluiten over sporters die ze ook sponsoren, haalt het niet in het parlement. Het tekent de tijdgeest: laat de markt zijn gang gaan, dan komt het wel goed.

Krokodillentranen

Uiteindelijk treedt de wet op 21 oktober 2021 in werking. Tien bedrijven krijgen van de Kansspelautoriteit, die toezicht houdt op de (online)gokaanbieders, een vergunning om online gokken aan te bieden. Deze maand beleeft de wet zijn eerste verjaardag. Maar er valt bar weinig te vieren.

Zo zag verslavingsinstelling Hervitas in het afgelopen jaar het aantal cliënten met een game- of gokverslaving met 50 procent toenemen. De omzet van De Nederlandse Loterij, de grootste kansspelorganisatie van Nederland, verdubbelde met dank aan TOTO Online. Websites als die van ONK Poker helpen gretig om het onlinecasino te vinden dat het beste bij je past. En Holland Casino zag zijn naamsbekendheid onder jongeren fors toenemen, zo blijkt uit onderzoek.

Uitgerekend datzelfde Holland Casino pleit er nu voor, samen met De Nederlandse Loterij, risicogokkers beter tegen zichzelf te beschermen, met nazorggesprekken en speellimieten. Ze huilen echter krokodillentranen. Wanneer nazorg nodig is, is het kwaad immers al geschied. En aan het stellen van limieten zitten veel haken en ogen, omdat een limiet voor elke speler anders is. Bovendien is een dergelijk systeem eenvoudig te omzeilen, omdat spelers meerdere rekeningen kunnen openen.

In de schulden

Ik verwacht weinig van bedrijven die het als verdienmodel hebben om mensen aan het gokken te krijgen en te houden. Bedrijven die willens en wetens een systeem in stand houden dat jaarlijks vele slachtoffers maakt. Kwetsbare mensen, onder wie veel jongeren, die ertoe worden verleid zich in de schulden te steken. Anoniem, buiten het zicht van hun omgeving.

Nee, online gokken legaliseren is niet de beste manier gebleken om gokverslaving tegen te gaan. Eerder de slechtste. Want zie het tij nu nog maar eens te keren. Ik concludeer: gegokt en verloren.

De auteur is Tweede Kamerlid voor het CDA.