Hoekstra laakt geweld Iran, maar houdt diplomatieke kanalen open
Het gewelddadige optreden van de Iraanse autoriteiten tegen vreedzame demonstranten is voor het kabinet geen reden om de ambassadeur uit Teheran terug te halen, of bijvoorbeeld te stoppen met onderhandelingen over een nieuw nucleair akkoord. Minister Wopke Hoekstra schrijft in antwoorden op vragen van Tweede Kamerleden dat Nederland een nucleair akkoord nog altijd ziet als „het meest effectieve middel in het voorkomen van de ontwikkeling van een kernwapen door Iran en verdere proliferatie in de regio”. Hoekstra herhaalt in zijn reacties ook nog eens dat de Iraanse bevolking „het recht heeft om vreedzaam te protesteren”.
In Iran wordt al wekenlang massaal gedemonstreerd. Directe aanleiding was de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. De Koerdische vrouw overleed nadat ze door de zedenpolitie was opgepakt omdat die meende dat ze haar hidjab niet op de voorgeschreven manier droeg. Volgens de Iraanse autoriteiten stierf ze een natuurlijke dood, maar haar familieleden geloven dat niet. Zij hebben onder meer gewezen op zichtbare verwondingen op haar lichaam. Ook Hoekstra heeft „kritische vragen over de onpartijdigheid van het uitgevoerde onderzoek”. Nederland blijft de Iraanse autoriteiten „onverminderd oproepen tot een gedegen en onpartijdig onderzoek naar de dood van Mahsa Amini”, aldus de minister in zijn antwoorden op vragen van VVD, D66, GroenLinks en JA21.
Volgens mensenrechtenorganisaties zijn de afgelopen weken in Iran tientallen tot honderden betogers gedood door gewelddadig ingrijpen van de politie. Hoekstra spreekt daar zijn afkeuring over af. Toch hecht Nederland er ook „belang aan om diplomatieke kanalen open te houden” om de dialoog over onder meer het nucleair akkoord voort te zetten. Een eerder akkoord tussen Iran en andere mogendheden bestond eruit dat Iran stopte met activiteiten die van pas komen voor de ontwikkeling van kernwapens, in ruil voor het opheffen van economische sancties. Het sneuvelde in 2018, toen toenmalig Amerikaans president Donald Trump het opzegde.
Onderhandelingen over een nieuw akkoord lopen moeizaam. Hoekstra noemt zo’n deal met Iran „van essentieel belang voor de Nederlandse, Europese en regionale veiligheid”. Hij noemt het „zaak dat er binnen afzienbare tijd een akkoord wordt bereikt”. Want nu zijn er geen bindende afspraken van kracht en gaat Iran door met verrijken van uranium en het opdoen van technische kennis, legt de minister uit.
Het reisadvies voor Iran staat vanwege alle onrust in het land op rood. Nederland raadt alle reizen naar Iran af en adviseert Nederlanders die nog in Iran verblijven het land te verlaten als dit op een veilige manier kan.