Moeizame start voor Britse premier
Het was niet mals wat Sky News-interviewer Beth Rigby de Britse premier Liz Truss deze week in een gesprek als openingsvraag voor de voeten wierp. Ze verweet haar onder meer de voorgenomen belastingverlagingen, die tot grote onzekerheid op de markten leidden en een sterke devaluatie van de pond.
Ze wreef er nog eens in dat oppositiepartij Labour in de peilingen inmiddels een voorsprong van meer dan 33 procent heeft en dat de vrouw die een rechte koers beloofde intussen een forse koerswijziging aankondigde– een verwijzing naar de aankondiging dat er een streep gaat door het omstreden voorstel om de hoogste belastingschijf af te schaffen. De opsomming eindigde met de ongezouten conclusie dat dit „zonder twijfel de slechtste start voor een premier ooit is.”
Truss hoorde de weinig strelende evaluatie van haar eerste maand als premier ogenschijnlijk rustig aan en begon vervolgens uit te leggen voor welke uitdagingen haar regering stond: een dreigende energiecrisis te midden van een periode van economische neergang. „Ik heb in zeer moeilijke omstandigheden gehandeld in het belang van het Britse volk”, repliceerde ze. Op alle tegenwerpingen bleef de kersverse premier die mantra herhalen, adequaat of niet.
Onmiskenbaar staat Truss voor een grote uitdaging, maar even onmiskenbaar kon de start van haar regering nauwelijks slechter. De Bank van Engeland moest nota bene ingrijpen om een verdere financiële crisis te voorkomen en keerde zich daarmee tegen de overheid. Ook in de eigen gelederen van de Conservatieve Partij raakte Truss veel vertrouwen kwijt. Ze hield woensdag op het partijcongres een toespraak om de „harten en hoofden” van haar partijgenoten (terug) te winnen. De vraag is in hoeverre dat gelukt is. Ze predikte „groei, groei, groei”, maar burgers zullen nu eerst boter bij de vis willen zien.
Robuuste steun binnen de partij is daarbij cruciaal en daar hapert het helaas. De Britse krant The Independent schreef donderdag terecht dat Truss in feite een minderheidsregering leidt, die te rekenen heeft met een parlement waarin Rishi Sunak de macht heeft. Sunak is geen oppositiepoliticus, maar een partijgenoot: haar belangrijkste concurrent in de leiderschapsstrijd in de partij. Van de Lagerhuisleden stemde een meerderheid voor hem; de partijleden gaven hun stem echter aan Truss.
Gezien de instabiele internationale situatie is het in het belang van heel Europa dat Groot-Brittannië de weg naar (economisch) herstel herpakt en dat het land niet weer in een politieke crisis geraakt. Positief is de deelname van Londen aan het nieuwe initiatief van de Europese Politieke Gemeenschap. Leiders van meer dan veertig Europese landen kwamen donderdag in dit verband bijeen in Praag om onder meer te werken aan een gemeenschappelijke strategie rond de oorlog in Oekraïne. Er staat te veel op het spel om in de verwijdering die brexit gaf te blijven steken.