Niet ”vrouw en ambt” maar gereformeerde belijdenis is het schibboleth
Mijn artikel over de relatie tussen het debat over de vrouw in het ambt en de gereformeerde hermeneutiek (RD 24-9) heeft veel reacties opgeroepen. Graag reageer ik omdat onze hedendaagse cultuur vraagt om een grondige bezinning hierop.
Voordat ik op de kanttekeningen van broeder Le Comte bij mijn artikel inga, dank ik hem hartelijk voor de broederlijke toonzetting van zijn schrijven. Van harte beaam ik zijn opmerking over de toekomst van de kerk. De wetenschap dat Christus Zijn gemeente twintig eeuwen geleden op Golgotha voor eeuwig heeft gered, troost ons vandaag met het oog op morgen.
Terecht wijst Le Comte op het gedifferentieerde beeld dat het NT geeft van de plaats van de vrouw in de gemeente, hetzelfde geldt voor het OT. Dit beeld relativeert de gedachte dat de samenleving van oud-Israël en de nieuwtestamentische gemeente patriarchaal is. De wereld van het oude Nabije Oosten en van de klassieke oudheid is veel pluriformer dan rabbijnen en anderen ons voorspiegelen.
In deze veelkleurige wereld roept Israëls God de man tot koning, profeet of priester (OT), alsook tot apostel, oudste of diaken (NT). Dat in de Schrift profetessen voorkomen en in het NT ook diaconessen (geen koningin, priesteres, vrouwelijke apostel of oudste) toont dat het woord profeet of diaken meerdere betekenissen heeft, zoals vaker bij Bijbelse woorden. Deze voorbeelden zeggen op zichzelf nog niets over het Bijbelse karakter van het ambt. Beide testamenten maken duidelijk dat ambtelijk leidinggeven gegrond is in Gods verkiezing en orde. Om die reden is ambtelijk leidinggeven niet heersen, maar God dienen op een door Hem toegewezen plaats.
Buitenland
In buitenlandse en Nederlandse kerkverbanden nemen vrouwen een grote plaats in. Zoals binnen Nederland bij het leiden van verenigingen, pastoraat, kinder- en jeugdwerk of als vertrouwenspersoon. De komende jaren wordt hun inbreng binnen de reformatorische kerkverbanden alleen maar groter, verwacht ik. Dit juich ik van harte toe.
Afgelopen zomer doceerde ik NT voor gevorderde studenten en promovendi aan een buitenlandse instelling van gereformeerde signatuur. Een van de studenten is voorganger van een ondergrondse gemeente in China. Op 27-jarige leeftijd kwam hij als atheïst tot bekering. Hij vertelde over de centrale plaats van de vrouw in de ondergrondse kerk in het atheïstische China. Op mijn vraag of deze vrouwen een ambt bekleden, was het antwoord: „No, we are not liberal!”
Nederland
Met zijn verwijzing naar de praxis in buitenlandse kerken negeert Le Comte de Nederlandse context waarin de discussie over de vrouw in het ambt wordt gevoerd. De kern van dit debat formuleert mijn broeder treffend: „We lezen de Bijbel door de hermeneutische bril van een moderne 21e-eeuwse wereldburger.” Deze zin formuleert het aangelegen punt in de Nederlandse reformatorische kerkverbanden. Willen reformatorische christenen de Schrift lezen door de hermeneutische bril van een moderne wereldburger of van de gereformeerde confessie?
Laat duidelijk zijn: de gereformeerde confessie is niet onfeilbaar. En ja, we zijn kinderen van deze tijd. Maar zolang iemand niet overtuigend kan aantonen dat de gereformeerde confessie het getuigenis van de Schrift beknot of zelfs tegenspreekt, ben ik dankbaar dat deze belijdenis mij dient in het verstaan van Gods Woord. Ze vervreemdt mij van de geest van deze eeuw en laat mij thuisraken in het Koninkrijk van God.
Omwille van de tijdgeest is het debat over de vrouw in het ambt noodzakelijk en moet het debat ook in Nederland worden gevoerd; onze hedendaagse cultuur vraagt daarom. Inmiddels gaat deze interne bezinning niet meer over de vrouw in het ambt maar concentreert zich vandaag op de vraag wat gereformeerde hermeneutiek is. Het voeren van deze discussie juich ik toe, omdat ik in de 21e eeuw gereformeerd wil zijn.
Maar wat als een medeambtsbroeder zich distantieert van de reformatorische belijdenisgeschriften, een niet-gereformeerde hermeneutiek omarmt, actuele theologische thema’s in tegenspraak met Schrift en belijdenis herdefinieert en zich ondertussen gereformeerd blijft noemen? Zijn opstelling veroorzaakt in zijn kerkverband of denominatie wantrouwen en bedreigt de broederliefde. Zijn optreden verlamt een gezamenlijke bezinning, omdat broeders en zusters niet meer in staat zijn in eenheid de Bijbel te lezen en uit te leggen en het christelijk geloof in deze tijd en wereld te belijden.
Eenheid
Broeder Le Comte verwijst naar een recente publicatie van de hoogleraren M. J. Paul en J. Hoek. Daarmee legt hij de zonde van de kerkelijke verdeeldheid binnen de gereformeerde gezindte bloot. Waarom publiceren theologen, predikanten en kerkelijke vergaderingen binnen de Gereformeerde Bond binnen de PKN, de CGK, de HHK en de GG afzonderlijk over het thema gereformeerde hermeneutiek, terwijl we met dezelfde vragen worstelen?
De auteur is predikant van de cgk Sliedrecht Beth-El.