Het artikel ”Gereformeerde theologie staat of valt met vrouw in ambt” van dr. C. P. de Boer, over de historische ontwikkeling van de moderne hermeneutiek, is lezenswaardig (RD 24-9). De impact van de moderne manier van interpretatie op gevoelige kerkelijke thema’s is niet te onderschatten. Maar of daaruit de conclusie volgt dat „een keus voor of tegen vrouwelijke ambtsdragers de toekomst van de gereformeerde kerk en theologie bepaalt”, is discutabel. Enkele punten.

Radicaal anders

Het Nieuwe Testament is revolutionair in zijn benadering van vrouw en man. Jezus’ omgang met vrouwen was radicaal anders dan de maatschappelijke praktijken in de eerste eeuw. De Heilige Geest is tijdens Pinksteren en daarna in diverse situaties uitgestort op mannen en vrouwen, waarbij Zijn gaven in verschillende bedieningen, voor mannen en vrouwen, ten nutte van de gemeente worden uitgeoefend (1 Korinthe 12). En ook Paulus heeft in zijn bediening nauw samengewerkt met vrouwen (Romeinen 16). Deze benadering heeft niet geleid tot blokkades voor de verspreiding van het christelijk geloof. Integendeel, er zijn voldoende bewijzen dat in de eerste eeuwen met name vrouwen werden aangetrokken tot deze nieuwe Weg. En dit geldt in de 21e eeuw nog steeds: op veel plaatsen in deze wereld zijn de vrouwen in de christelijke gemeenten in de meerderheid en dienen ze de gemeente van Christus in verschillende bedieningen.

Tijdgebonden

Een mens is per definitie kind van zijn tijd en wordt in zijn brede ontwikkeling beïnvloed door de opvattingen uit die tijd. Dat is in de geschiedenis van de hermeneutiek niet anders geweest. Augustinus onderging de invloed van de seculiere filosofen en hermeneuten uit de klassieke cultuur. De reformator Calvijn nam zijn humanistische scholing mee bij zijn uitleg van de Schriften.

Wij lezen de Bijbel door de hermeneutische bril van een 21e-eeuwse wereldburger, die (on)bewust de denkbeelden en benaderingswijzen uit maatschappij en wetenschap gebruikt bij de interpretatie en toepassing van de oude Bijbelteksten. Wij zijn geneigd om vanuit onze hooggestemde orthodox-gereformeerde idealen en laag-bij-de-grondse persoonlijke voorkeuren keuzes te maken in de uitleg van Gods Woord en menen dat onze 21e-eeuwse uitleg de juiste is. Echter, ons tijdgebonden zijn staat tegenover de eeuwigheid van God, Die de Onveranderlijke is en die een eeuwig en waarachtig Woord spreekt.

Beperkingen

Het is vanuit het Bijbelse liefdesgebod (Johannes 13) een gevaarlijke stap om in het debat over ”vrouw en ambt” iemand die een andere afweging maakt via een schibboleth-oordeel tot ongereformeerd te verklaren. Is het zo dat iedere nuance in dit debat die anders dan de mijne beoordeeld mag worden als ”moderne hermeneutiek”? Ben ik me voldoende bewust van de beperkingen van mijn eigen hermeneutische bril? Span ik me voldoende in om met de ander mee te lezen en hem te begrijpen? Doe ik voldoende recht aan alle Bijbelse gegevens over gaven, bedieningen en ambten in de christelijke gemeente? Dr. M. J. Paul en dr. J. Hoek besteden in hun recente boek ”Een stem uit de hemel” aandacht aan zulke vragen.

Eenheid

De toekomst van de christelijke kerk in Nederland ligt niet in onze handen, maar in de handen van Christus de Koning. En Zijn koninkrijk is radicaal tegengesteld aan elk aards koninkrijk of elke aardse maatschappij, in welke tijd of plaats dan ook. Zijn koninkrijk is geopend voor een nieuw volk voor God, verbonden in eenheid in Christus, voor man en vrouw, Jood en Griek, slaaf en vrije (Galaten 3:28). Daarbij is elk lid werkzaam ten behoeve van het hele lichaam (1 Korinthe 12).

De auteur is docent-onderzoeker bij de hbo-opleiding ICT van de Christelijke Hogeschool Ede.