Mensen hebben vaak geen idee waar ons land ligt of ze vinden het maar een kikkerland. Als je aan de gemiddelde Amerikaan vraagt of Amsterdam ten noorden of ten zuiden van Parijs ligt, moet hij je het antwoord echt schuldig blijven. En dat er verschillen zijn tussen Schotland en Nederland ontgaat de bezoekers uit Azië volledig. Amsterdam zegt hun soms nog wel iets. Maar meestal komen ze dan ook niet verder dan drugs en ”the red light districts” (De Wallen). Niet iets om heel trots op te zijn, dus probeer ik er wat positievere feitjes tegenover te stellen.

Regelmatig gebruik ik bij een voordracht dan drie –wat ik maar noem– ”Nederland dia’s”. De eerste gaat over Nederland als fietsland. Er wonen in Nederland ongeveer 17,5 miljoen mensen. En er zijn in Nederland ongeveer 23 miljoen fietsen. Iedereen in Nederland heeft dus gemiddeld 1,3 fietsen. Dat is uniek in de wereld en maakt altijd wel weer indruk bij een gehoor dat voor het overgrote deel helemaal niet fietsen kan. Nederland heeft ook het meest uitgebreide fietsnetwerk ter wereld. Maar liefst 35.000 km aan aangelegde fietspaden. Dat is een afstand van bijna de wereld rond! Dat kan natuurlijk allemaal omdat Nederland zo plat is –er zijn nauwelijks bergen of heuvels– dus het is ideaal om hier te fietsen.

Dat platland vormt een mooi bruggetje naar mijn tweede dia. Die laat zien dat Nederland voor ongeveer een kwart onder de zeespiegel ligt. Veel Amerikanen griezelen bij het idee dat een deel van de Nederlanders zelfs wel 6 meter onder zeeniveau woont. Als de dijken breken, is het leed niet te overzien. Toch maakt niemand zich er ongerust over. Soms kan ik ook met gepaste trots iets zeggen over de Deltawerken. Als er veel tijd is, kan ik zelfs het verhaal van Hansje Brinker vertellen, die een hele nacht met zijn vinger een gaatje in de dijk dichthield en zo het land redde van een catastrofale dijkdoorbraak.

Mijn derde Nederlanddia gaat over onze veestapel. Nederland heeft niet alleen 17,5 miljoen inwoners, maar we hebben ook bijna 4 miljoen koeien en kalveren en ongeveer 11 miljoen varkens. En, waar een klein land al niet groot in kan zijn, we hebben ook 100 miljoen kippen. Nederland is dus geen kikkerlandje, maar een kippenland! Dat aantal is ook nog een onderschatting, want flink wat kippen in ons land leiden een plofkipbestaan en worden in een week of zes opgefokt van kuiken tot diepvrieskip. Er zijn dus weliswaar 100 miljoen kippen, maar over enkele maanden zijn dat weer andere 100 miljoen kippen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik dit soort aantallen ook wel indrukwekkend vind wanneer ik ze vertel. Er wonen in Nederland 17,5 miljoen mensen, maar er leven hier ook 117 miljoen koeien, kalveren, varkens, geiten en kippen.

Ik word vast ook wel een beetje beïnvloed door de hele discussie over stikstof, ammoniak en andere schadelijke stoffen in ons milieu. Ze hebben nadelige effecten op de gezondheid van mijn patiënten. Maar de meeste boeren in ons land werken hard en zorgen goed voor hun beesten. En het is heerlijk om in de vakantie door het boerenplatland te fietsen. Maar het feit dat je van al die miljoenen dierlijke medebewoners dan nauwelijks iets ziet, is toch wel ongemakkelijk. Een Amerikaanse collega vroeg mij laatst of iedere Nederlander dan echt een stuk of zeven beesten in zijn tuin heeft lopen? En of het niet lastig is met varkens in ons bloemenperkje? Ik moest uitleggen dat die beesten niet lekker rondlopen, maar dat ze allemaal in megastallen bij elkaar zitten. Of dat dan niet leidde tot allerlei gezondheidsproblemen in die stallen? Nou, jawel, want vorige week moesten er nog 200.000 kippen tegelijk geruimd worden, omdat er vogelgriep in de stal was geconstateerd. Afgelopen jaar werden bij elkaar miljoenen dieren (preventief) geruimd, als nutteloze wezens.

Ik heb mijn laatste Nederlanddia maar even uit mijn presentatie gehaald. Eerst maar eens de prijs van vlees verdubbelen en de veestapel halveren. De ethische dijken zijn echt wel doorgebroken op dit gebied. We zullen flinke aanpassingen moeten doen, maar het fietsen wordt er vast nog leuker van.

De auteur is hoogleraar kinderlongziekten.