De EU is een grote speler als het gaat om het bestrijden van illegale visserij en het helpen verduurzamen van de visserij, benadrukt de rekenkamer. De Europese vissersvloot bestaat uit ongeveer 79.000 vaartuigen en biedt rechtstreeks werk aan bijna 130.000 vissers. De EU is de grootste importeur van visserijproducten ter wereld, met 34 procent van de totale wereldhandel in waarde.

De regeling die de EU in 2008 instelde om de wettigheid van ingevoerde visserijproducten te waarborgen heeft de traceerbaarheid van vis verbeterd en de controle op de invoer versterkt, maar nog onvoldoende. De rekenmeesters pleiten voor het opvoeren van de controles en afschrikwekkende strafmaatregelen.

Zo pleit de ERK voor de oprichting van één elektronische databank op EU-niveau om fraude met papieren documenten tegen te gaan, controles te automatiseren en gemakkelijke gegevensuitwisseling mogelijk te maken. In feite bestaat er sinds 2019 al een EU-breed IT-systeem dat door de Europese Commissie is ontwikkeld. Maar er is geen lidstaat die er gebruik van maakt. Vijf lidstaten, waaronder Nederland, hebben een eigen IT-systeem.

Desondanks komen overbevissing en onderrapportage van vangsten veel voor. Ook Nederland is voor het onjuist melden van vangsten verschillende keren op de vingers getikt. Volgens de ERK is er overvloedig bewijs dat de handhaving van de zogeheten aanlandingsverplichting een „uitdaging” vormt en dat er op zee nog steeds illegaal vangst wordt teruggegooid.

Ook leggen de lidstaten elk hun eigen straf op bij onwettig aangevoerde vis. Zo verschillen de boetes enorm, van 200 euro (Cyprus, Estland) tot 7000 euro (Spanje). Volgens de rekenkamer zijn er maar vijf landen die regelmatig ook andere, begeleidende sancties toepassen, zoals inbeslagname van illegaal vistuig of schorsing van de visvergunning. Nederland is er een van. Volgens de ERK moet er een eenvormig en afschrikwekkend sanctiesysteem in de EU komen.