„Het was mega-ingewikkeld, maar wij hebben als Sanquin de eerste ”blood bag processing system” (bloedzakverwerkingssysteem, MC) ter wereld”, vertelt Gwen Mast, manager productie bij de bloedbank, met gepaste trots op een uitlegvideo. „Wereldwijd komen er heel veel mensen bij ons kijken hoe wij dit hebben opgepakt.”

Het apparaat, dat in samenwerking met het internationale technologiebedrijf Dec Group is ontwikkeld, neemt een reeks „saaie” handelingen over van het personeel en verhoogt daarmee het werkplezier, vertelt Merlijn van Hasselt, woordvoerder bij Sanquin, enthousiast. „Bij deze handelingen gaat het bijvoorbeeld om het bundelen van slangen, het plakken van stickers op bloedzakken en het scannen van de barcode van het product. Dat zijn belangrijke stappen in het proces, maar wel enorm repetitief. Robots zijn daarin beter dan de mens.”

Sanquin verwerkt wekelijks zo’n 7500 bloedzakken uit het hele land in Nijmegen en in Amsterdam. De robot, die in Amsterdam staat, heeft voldoende capaciteit om alle zakken die daar terechtkomen, te kunnen verwerken. Van Hasselt: „Over een jaar gaan we het apparaat evalueren en kijken we of we een nieuwe, met mogelijk extra handelingen, willen plaatsen in Nijmegen.”

De intrede van het apparaat maakt personeel niet overbodig. „Collega’s kunnen we gewoon op andere plekken inzetten.”

Wiebelige ondergrond

Het ontwikkelen van de robot was een ingewikkeld proces, vertelt Van Hasselt. „Er zijn eerst verkenningen gedaan. Daarmee bedoel ik dat je het hele proces uit elkaar plukt en kijkt welk onderdeel je kunt automatiseren. Dat hebben meer banken geprobeerd. Maar tot nu toe was het niemand gelukt om een groot deel van het proces te automatiseren.”

Elke stap van het proces moest opnieuw worden uitgevonden en in de robot worden geprogrammeerd. „Ik noemde al het plakken van stickers. Die moeten heel strak op de bloedzakken zitten, zodat scanners de barcode probleemloos kunnen aflezen. Probeer dat maar eens zonder vouwtjes te doen op een wiebelige ondergrond. Dat lukt alleen door de zak plat op de ondergrond te leggen, zodat de vloeistof naar onderen zakt. Als mens heb je bepaalde handigheidjes. Nu moesten we dat soort praktische zaken robotiseren.”

Dat veel stappen door een robot worden overgenomen, maakt het proces volgens de woordvoerder niet minder veilig. „Het aantal missers nadert de 0 procent. Dat is minder dan bij menselijke handelingen.” Mocht er toch een fout insluipen, dan heeft dat volgens hem niet direct gevolgen voor de patiënt: er zitten meer veiligheidshandelingen in latere stappen van het bewerkings- en bloedtransfusieproces.

Bloedbanken in het Verenigd Koninkrijk en Australië kijken met interesse naar de robot in Amsterdam. Of ze van plan zijn ook zo’n apparaat aan te schaffen, durft Van Hasselt niet te zeggen.