Door de grote schommelingen in de prijzen voor gas en elektriciteit moeten de concerns grote sommen geld als onderpand achter de hand houden. Dit legt zo’n groot beslag op de financiën dat de Finse elektriciteitsmaatschappij Fortum en het Zwitserse energieconcern Axpo respectievelijk 2,3 miljard euro en 4 miljard Zwitserse frank (4,1 miljard euro) aan noodfinanciering krijgen.

De prijzen voor gas zijn dit jaar ruim verviervoudigd, vooral door de oorlog in Oekraïne. Rusland levert al maanden veel minder gas aan Europese landen dan voorheen, wat voor paniek op de energiemarkten zorgt. Net als Europese leiders is Fortum-topman Markus Rauramo ervan overtuigd dat Moskou de gastoevoer als wapen gebruikt om de westerse steun voor Oekraïne te verzwakken.

Fortum heeft wegens de energiecrisis een deal gesloten met een investeringsfonds van de Finse overheid over een overbruggingskrediet. Het gaat volgens het bedrijf om een laatste redmiddel voor het geval Fortum niet aan zijn kortlopende financiële verplichtingen kan voldoen. Vooralsnog heeft het energieconcern nog voldoende eigen middelen.

De hulp komt bovenop de 10 miljard euro aan garanties die de Finse regering energiebedrijven zondag al had toegezegd voor hun liquiditeit. Ook Zweden kondigde afgelopen weekend grootscheepse steun aan. Met omgerekend 23,2 miljard euro aan noodfinanciering wil het land voorkomen dat de energiecrisis omslaat in een financiële crisis.

Ook het Zwitserse Axpo zegt dat de nieuwe kredietlijn van de overheid vooral een voorzorgsmaatregel is. De regering van Zwitserland was al van plan een vangnet van 10 miljard frank op te zetten voor energiemaatschappijen die last hebben van de energiecrisis. Toch zegde de overheid het noodkrediet al toe voordat het nieuwe pakket aan maatregelen is aangenomen. Volgens zakenkrant Financial Times is ook het Britse energieconcern Centrica in gesprek over miljarden aan financiële hulp van de overheid.

Energiemaatschappijen zitten in hun maag met de reserves die ze moeten aanhouden als ze contracten voor de lange termijn hebben afgesloten. Om klanten te garanderen dat ze de toegezegde stroom of gas ook krijgen, moeten ze een bepaald bedrag opzij leggen. Maar hoe sterker de energieprijzen stijgen, hoe meer geld ze als onderpand moeten aanhouden. Fortum zegt eerder dit jaar al in totaal 5 miljard euro aan onderpand te hebben aangehouden. Op dit moment is dat 3,5 miljard euro.