In onze vakantie staken we de zee over om de lieflijke Cotswolds in Engeland en de ruige westkust van Wales te bezoeken. Een hoogtepunt van onze vakantie was het zondagse bezoek aan twee gemeenten, in Eastcombe (Engeland) en Bangor (Wales). De onafhankelijke baptistengemeente in Eastcombe komt in een oude chapel samen. In de universiteitsstad Bangor bezochten we de Ebenezer Evangelical Church, een gemeente van rond de zestig personen. Door het warme welkom, de Bijbelse verkondiging, het zingen van hymns en de gebeden voelden we ons zeer verbonden met de christenen daar.

Het bezoeken van samenkomsten over landsgrenzen heen is ook een spiegel. Bij het kijken daarin wil ik drie observaties delen en er wat persoonlijke gedachten aan verbinden.

Ten eerste: De gemeenten in Engeland zijn veelal klein in getal en kwetsbaar. En toch: in hun kwetsbaarheid ondervinden ze wel de zegen van de Heere. Na de samenkomst ontmoette ik verschillende personen die zich recent bij de gemeente hadden aangesloten. Zo kwam een jong stel in coronatijd in aanraking met gemeenteleden, waardoor zij hun geestelijk heil op zondag in de kerk gingen zoeken. Ze leerden de Heere Jezus kennen als hun persoonlijke Zaligmaker. Er zouden meer van dergelijke verhalen te vertellen zijn. Opvallend was dat deze mensen vaak via relaties met gemeenteleden in aanraking waren gekomen met de gemeente.

In Engeland is er geen sprake van ”circulation of the saints”. Deze wat oneerbiedige uitdrukking duidt het verschijnsel aan dat gemeentegroei bestaat uit de overkomst van gemeenteleden uit een ander kerkverband. In Engeland bestaat groei van de gemeente voornamelijk uit toetreders van buiten. Hoe komt het toch dat de groei van de meeste kerken in Nederland enkel bestaat dankzij overkomst uit andere gemeenten?

Het viel mij op dat beide preken zich expliciet verhielden tot de tijd waarin we leven. Het was een boodschap die de sceptische en atheïstische tijdgenoot aansprak. Voor iemand die het Bijbelse taalveld niet kent, was de preek goed te volgen. De verkondiging was appellerend en de urgentie van het leven met God werd onderstreept. Er werd werkelijk ”een gooi naar de ziel” gedaan.

Ten tweede: Mij trof ook de ongekunsteldheid van het samenkomen. De gemeente bestond uit een diversiteit aan mensen, vogels van divers pluimage. Een man met een overweldigende hoeveelheid tatoeages vond een plek naast een mevrouw, gestoken in een mantelpak. Een oudere man met een grote halsketting bezocht ook de samenkomst. Het bleek een zoekende ziel te zijn die voor de tweede keer de dienst bijwoonde. Het is allemaal zo imperfect en toch wordt ervaren dat Gods Geest werkt. We hoeven ”onze manieren” niet te veroordelen, maar wel komt de vraag nadrukkelijk naar voren of we met onze etiquette niet onnodige afstand veroorzaken. De lakmoesproef lijkt mij de volgende: kan de man met de tattoos in onze gemeente plaatsnemen, zonder dat hij een bezienswaardigheid wordt?

Tot slot: Na de dienst werden we uitgenodigd om koffie te drinken en de maaltijd te gebruiken. Gastvrijheid staat hoog in het vaandel! Het is heel gewoon (en heel Bijbels!) om gasten na de dienst uit te nodigen voor de maaltijd en verder te praten. Zo kom je tot echte ontmoeting! De man met de grote halsketting schoof aan tafel en vertelde flarden van zijn levensverhaal. Volgende week zou hij weer komen, verzekerde hij. Niemand komt ongezien binnen en niemand gaat ongezien naar buiten. Wat dat betreft hebben christenen in het buitenland beter begrepen dat gastvrijheid geen optie is, maar een Bijbels vermaan (Hebreeën 13:2).

Voor wie, net als ik, gewoon is om de beste kleren aan te trekken als hij of zij naar de kerk gaat, is het goed zichzelf af te vragen wat de kerk is. Het is de plaats waar Christus met zondaren samenwoont (J. Koopmans). Niet meer en niet minder. Dat hadden ze in Eastcombe en Bangor goed begrepen. Nu wij nog.

De auteur is predikant van de hersteld hervormde Victorkerk in Apeldoorn. In Weerwoord worden antwoorden gegeven op vragen over het christelijk geloof.