Uit het onderzoek van Hart van Nederland bleek woensdag dat 48 procent van de bevolking, ondanks het tekort, niet van plan is om minder water te verbruiken.

Dr. Stijn Brouwer, onderzoeker bij wateronderzoeksinstituut KWR, nuanceert de cijfers van het nieuwsmedium. „Uit ons onderzoek blijkt dat 69 procent van de Nederlanders juist welwillend staat tegenover waterbesparing. Daarnaast stijgt het aantal Nederlanders dat de intentie heeft om zuinig aan te doen met water.”

De echte uitdaging ligt volgens Brouwer dan ook bij een ander probleem: hoe zet je de intentie van mensen om in gedrag? Brouwer: „Een groot deel van onze keuzes maken we gedachteloos. Veel gedrag zit ingeslepen in onze routine. Die gewoontes veranderen we niet zomaar.”

Daarnaast lijden veel mensen aan zelfoverschatting, beweert Brouwer. „Uit ons onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat Nederlanders denken dat zij zelf meer aan waterbesparing doen dan hun buurman. Mensen geven zichzelf gemiddeld een 6,8 en de rest van Nederland een 5,6 voor duurzaam gedrag.”

Om gedachteloos gedrag te veranderen, moeten waterbedrijven volgens Brouwer bijvoorbeeld inspelen op de sociale norm of het persoonlijke aspect. „Introduceer de slimme watermeter in Nederland. Zo’n apparaat gebruiken energieleveranciers al wel, maar waterbedrijven nog nauwelijks. De meter geeft een huishouden inzicht in zijn eigen verbruik, dat afgezet kan worden tegen een sociale norm. Zo kan iemand zien of hij beter of slechter scoort dan een gemiddeld huishouden.”

Anika Wassink, woordvoerder van het Zwolse waterleidingsbedrijf Vitens, ziet ook dat er nog een wereld te winnen is op het gebied van waterbesparing. „De drinkwatervoorziening staat onder druk, onder meer door bevolkingsgroei, klimaatverandering en toegenomen verbruik. In 2017 gebruikte de gemiddelde Nederlander nog 107 liter per persoon per dag, nu is dat gestegen naar 120 liter.”

Wijs met Water

Vitens probeert onder meer bewustzijn te creëren door een inzichtgevende Wijs met Water-campagne. En die lijkt aan te slaan. Vanuit de nieuwsbrief wordt er volgens de woordvoerder veelvuldig doorgeklikt naar de pagina met waterbesparende tips. Wassink: „Mensen vinden het gebruik van drinkwater vanzelfsprekend. Maar dat is het niet. Een gemiddelde douchebeurt duurt bijvoorbeeld 8,3 minuten en kost zo’n 70 liter drinkwater. Door één minuut korter te douchen, bespaar je jaarlijks ruim 2200 liter water.”

Een folder door de brievenbus met tips om water te besparen, is volgens onderzoeker Brouwer wel zinvol, maar niet echt effectief. „Het is net als het verzoek van de minister. Mensen horen de oproep, ontvangen hem welwillend, erkennen het probleem, maar leggen hem vervolgens naast zich neer. De noodzaak en urgentie dringen niet door en daarom zorgt het niet daadwerkelijk voor gedragsverandering. Er wordt niet korter om gedoucht en niet minder om gesproeid.”

Volgens Brouwer is het wel nuttig om campagnes te introduceren die inspelen op een zogenoemde als-danredenering. „Als ik mijn tanden poets, dan draai ik de kraan uit. Wie het maar vaak genoeg hoort, gaat het ook daadwerkelijk doen.”