Nu zijn het vooral nog mensen die al krap bij kas zaten met acute financiële problemen, maar ook steeds meer mensen met lage middeninkomens komen slechter rond. Die groep komt als volgende in de problemen en mogelijk ook in de schulden terecht.

„Huishoudens die al hebben bezuinigd en echt niet meer rondkomen zitten met de handen in het haar”, zegt een woordvoerder van het Nibud. „Dat horen wij ook van mensen die ons bellen.” Een op de drie huishoudens komt nu niet rond, stelde het budgetinstituut vorige maand al vast. „Dat hebben wij niet eerder gezien.”

Donderdag maakte het CBS bekend dat de inflatie vorige maand voor het eerst sinds 1975 boven de 10 procent uitkwam. De oorzaak: hoge energieprijzen en de stijgende woninghuren. „De verhoging zit nu echt overal, dat maakt het lastig om te bezuinigen”, reageert het Nibud. „Huren is een vaste last waar je niet zo veel aan kunt veranderen. Dat maakt het extra zuur dat je die extra kosten er nu ook bij krijgt.”

Over de eindafrekening van de energie maakt ook de NVVK zich veel zorgen. „We horen dat veel mensen hun maandelijkse voorschotbedrag voor energie expres te laag zetten en eigenlijk op de pof koken, maar dan ben je aan het einde de pisang”, aldus Geert van Dijk, directeur bij de vereniging voor schuldhulpverleners.

Bijbetalen

Marktleider Vattenfall ziet dat een op de tien klanten een veel te laag maandbedrag betaalt en dus mogelijk fors moet gaan bijbetalen. Dat schreef De Telegraaf vrijdag. Honderdduizenden huishoudens wacht dus een onaangename verrassing bij de jaarnota van hun stroom- en gasleverancier. Twee van de vijf Vattenfall-klanten heeft inmiddels een betalingsachterstand, het aantal klanten met een financiële hulpvraag is sinds vorig jaar verdubbeld. Met de winter voor de deur en energieprijzen die door het dak gaan, maakt Vattenfall-manager Martin Neef zich grote zorgen. „Bij 10 procent van onze klanten zien we dat ze per maand 200 euro te weinig betalen voor hun energielasten. Dat zijn 200.000 huishoudens.”

Bij het energiebedrijf zien ze de paniek toeslaan. „Per week checken inmiddels 140.000 klanten hun termijnbedrag, dat is het dubbele aantal aanvragen ten opzichte van vorig jaar.”

Onmacht

Wie nu een nieuw energiecontract afsluit, is op jaarbasis bijna 6500 euro kwijt aan gas en licht. Dat is ruim 4000 euro meer dan een jaar geleden. Zo bleek vrijdag uit cijfers van vergelijkingssite Gaslicht.com, die NU.nl heeft opgevraagd. De cijfers laten dan ook zien dat gemiddelde energierekening voor een huishouden steeds hoger wordt.

Van Dijk zegt dat schuldhulpverleners werken met een steeds groter gevoel van onmacht, omdat het in een schuldregeling te besteden weekbedrag van zo’n 50 euro lang niet meer genoeg is. „Daar moeten bijvoorbeeld boodschappen, cadeautjes en een kopje koffie van worden gekocht en dat wordt niet geïndexeerd. Als gevolg gaan mensen op andere manieren op zoek naar geld en dat zijn meestal niet de beste keuzes, zoals geld lenen bij familie.” Ook gaan „grote aantallen mensen” naar voedselbanken en slaan mensen een warme maaltijd over.

Verder zien schuldhulpverleners ook dat nieuwe regelingen moeilijker overeen te komen zijn, omdat het bedrag dat iemand kan missen steeds lager wordt door de hogere uitgaven. En waar schuldeisers als energiemaatschappijen tot nu toe goed meedenken en vaak begrip hebben voor de betalingsproblemen, kan dat omslaan als een grotere groep in de schulden belandt. „Dan gaat het om grotere bedragen en zullen schuldeisers de risico’s op wanbetaling willen verminderen”, aldus Van Dijk.