”De kerk als moeder. Kerken en geloofsgemeenschappen in Ede in de twintigste eeuw”, deel II
Auteur: T. van ’t Veld
Uitgeverij: Vereniging Oud Ede, 2004
ISBN 90 808844 1 3
Pagina’s: 276
Prijs: € 22,-. Te bestellen door dit bedrag over te maken op rekening 3534268, t.n.v. de penningmeester van de Vereniging Oud Ede, o.v.v. De kerk als moeder, deel II. De kerk als moeder. Het is een goede keus van ds. T. van ’t Veld, emeritus predikant van de hervormde gemeente in Ede, om juist dit aspect van het kerkelijk leven in Ede zó te belichten. En, ds. Van ’t Veld kan vertellen, zo blijkt nu ook uit deel 2 van zijn beschrijving van de historie van vier kerken in zijn woonplaats.

In het eerste deel liet ds. Van ’t Veld zien hoe het gegaan is in en met de ’grote’ kerken in Ede, namelijk de rooms-katholieke, de Nederlandse hervormde en de gereformeerde kerk ter plaatse. Daarna is hij, als lid van de werkgroep geschiedenis van de Vereniging Oud Ede, opnieuw nauwgezet bezig geweest om de geschiedenis te beschrijven van vier kleinere kerken. Daarbij ruimde hij plaats in voor de evangelisch-lutherse kerk, de christelijke gereformeerde kerk, de gereformeerde kerk vrijgemaakt en de Nederlands gereformeerde kerk.

Van alle vier de plaatselijke kerken ontving de schrijver medewerking om te kunnen nagaan wat er allemaal in de notulen te vinden was. Daarbij kreeg hij ook inzage in vertrouwelijke zaken. Het blijkt dat hij zich als buitenstaander voortreffelijk heeft ingeleefd in wat er zoal gebeurde op kerkelijke gebied. Ook heeft hij gezocht naar de motieven die schuilgaan achter bepaalde gebeurtenissen. Soms levert hij commentaar, waarbij hij niet nalaat op te merken dat niet alles altijd even geestelijk toeging.

Het is de moeite waard om kennis te nemen van wat ds. Van ’t Veld naar voren brengt. Aandacht besteedt hij met name aan wat typerend is voor het kerkelijk leven. Vandaar dat we heel wat kunnen lezen over de kerkdienst, het pastoraat, de kerkelijke tucht, de zorg van de diakenen en de zorg voor de jeugd van de gemeente. Hij laat ook zien hoe de gemeenschap werd beleefd en wat de inzet van de leden van de gemeente is geweest. Dat veel in stilte gebeurde en daarom niet te beschrijven is, zal ieder moeten toestemmen.

Ik moet zeggen dat de schrijver er buitengewoon goed in is geslaagd om het kenmerkende van het leven van deze vier gemeenten te beschrijven, in een toegankelijke stijl.

Aan het slot van dit boek, dat keurig is uitgegeven, maakt de schrijver een vergelijking en typeert hij de kerken als vier zusters, vier moeders en vier karakters. De lutherse gemeente bestempelt hij bijvoorbeeld als een blijmoedige moeder; haar iets jongere zus (de christelijke gereformeerde kerk) als een zorgzame moeder, altijd bedacht op het heil van haar kinderen; de vrijgemaakte kerk als een erg actieve moeder; en haar tweelingzuster (de Nederlands gereformeerde kerk) als een opgewekte en gastvrije moeder.