Overheid zet in op preventieve vaccinatie tegen apenpokken
Het aantal besmettingen loopt de laatste weken vrij snel op. Reden voor GGD’en om deze maandag te starten met preventieve vaccinaties tegen apenpokken. Ook riep de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zaterdag de noodtoestand uit.
De reden om de noodtoestand uit te roepen is volgens directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus vooral de snelle toename van het aantal besmettingen in Europa, sinds het eerste geval er op 7 mei opdook. Wereldwijd waren er zaterdag meer dan 16.000 gevallen in 75 landen gemeld; 98,1 procent van de besmettingen betreft homo- en biseksuele mannen. Vijf mensen zijn al aan de apenpokken overleden.
Hoe verloopt de ziekte in Nederland?
Het apenpokkenvirus is vastgesteld bij 712 mensen in Nederland. De meeste positief geteste mensen zijn mannen die seks hebben met mannen. Ongeveer 60 procent van de besmettingen is vastgesteld in Amsterdam.
Zo klein begon corona ook. Staat er een nieuwe pandemie voor de deur?
Dat valt te bezien. Het is volgens de WHO een uitbraak onder een zeer specifieke groep. De organisatie constateerde zaterdag dat de apenpokkenuitbraak zich „concentreert onder mannen die seks hebben met mannen, vooral mannen met meerdere seksuele partners.” De besmettingen in Europa zijn vrijwel allemaal te herleiden tot homoseksuele contacten; slechts 1,9 procent van de gevallen betreft besmette niet-homoseksuelen.
Wie lopen nog meer kans op een besmetting met apenpokken?
Het virus kan worden overgedragen door intensief huid-op-huidcontact tijdens knuffelen of zoenen, of door contact met bijvoorbeeld besmet beddengoed of geïnfecteerde kleding. Via deze route en via biseksuele contacten kan het virus ook personen buiten de homoscène besmetten.
Wellicht bestaat er nog een onbekende manier van overdracht, „waarvan we nog weinig begrijpen”, suggereerde de WHO zaterdag. In Amsterdam liep bijvoorbeeld een 10-jarige jongen de apenpokken op. Besmetting via seksueel contact is in dat geval aantoonbaar uitgesloten.
Wat zijn de symptomen?
De eerste symptomen zijn koorts, hoofdpijn, spierpijn, opgezwollen lymfeklieren, rillingen, vermoeidheid en kortademigheid. Eén tot twee weken na besmetting ontstaan vaak blaasjes op de huid die zich vullen met pus; in de meeste gevallen rond de anus en de schaamstreek.
De symptomen houden meestal twee tot vier weken aan. De blaasjes kunnen littekens achterlaten. Een op de vijftig besmette personen ontwikkelt symptomen.
Wat doet Nederland om de uitbraak in te dammen?
Volgens de WHO kan de uitbraak stoppen door „de juiste strategieën voor de juiste groepen” in te zetten. Een monogaam huwelijk biedt objectief bezien de beste bescherming tegen apenpokken – hoewel het risico op besmetting ook dan niet nul is. De overheid zet net als bij corona in op preventieve vaccinaties. Het RIVM heeft 70.000 vaccins ingeslagen.
GGD’en hebben uitnodigingen verstuurd aan homoseksuele en transgender personen in de regio Amsterdam en Den Haag. Deze groep omvat 32.000 personen die hiv-positief zijn of hiv-medicijnen innemen. „Hier zit naar verwachting een grote overlap met de hoogste risicogroep” voor een apenpokkenbesmetting, aldus een deskundigenadvies. De uitgenodigde mensen krijgen nu een eerste inenting, en vier weken later een tweede prik.
