Criminaliseren
Ruim een halfjaar geleden kreeg ik het tijdens een vergadering van de Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) aan de stok met een collega van GroenLinks (GL). Een andere collega, vertegenwoordigster van de Partij voor de Dieren (PvdV), zette in haar bijdrage de boeren weer eens weg als uitbuiters, beulen en mishandelaars van hun vee. Dat schoot me behoorlijk in het verkeerde keelgat en ik pleitte ervoor om te stoppen met het criminaliseren van de boeren. Dat viel bij de GL-collega niet in goede aarde. „Iedereen hier spreekt respectvol over de boeren, en ik vind het ongepast om collega’s te verwijten dat zij hen criminaliseren”, reageerde ze boos. „Woorden doen ertoe!”
Met die laatste opmerking had ze natuurlijk helemaal gelijk. Woorden doen er inderdaad toe. Maar ja, als je woorden gebruikt als „het falende landbouwsysteem”, „de verschrikkelijke, grootschalige vee-industrie”, waardoor „dieren uitgebuit, (…) structureel en georganiseerd mishandeld (worden) in het veehouderijsysteem dat wij kennen in Nederland”, dan kun je dat toch moeilijk nog ”respectvol” tegenover boeren noemen? Temeer omdat vertegenwoordigers van de PvdD elders niet aarzelen om de intensieve veehouderij gelijk te stellen aan de Holocaust (daardoor werden miljoenen Joden op een gruwelijke manier planmatig door het naziregime vermoord). Daarnaast worden vanuit die hoek regelmatig beelden gepresenteerd van ”mishandelingspraktijken” – soms met een onduidelijke herkomst, maar altijd bedoeld om de veehouderij in een kwaad daglicht te stellen. Dat zulke mishandelingspraktijken verboden zijn en dat bij overtreding streng opgetreden wordt, blijft uiteraard onvermeld.
Als je dan weet en ziet hoeveel zorg boeren voor hun vee aan de dag leggen, ook in de intensieve veehouderij, dan zijn dergelijke beschuldigingen en verdachtmakingen feitelijk niets anders dan het criminaliseren van onze voedselproducenten. En die zorg voor hun vee komt niet alleen voort uit economisch of financieel belang, maar ook uit het ingeboren boerenbesef dat elk dier recht heeft op een respectvolle behandeling. Zelfs mishandeling van ongedierte is ongeoorloofd, al moet ongedierte wel bestreden worden. Ik herinner me nog uit mijn jeugd hoe er gesproken werd over boeren die slecht voor hun vee zorgden. Dat is bepaald niet veranderd. Dierenwelzijn is een breed maatschappelijk en politiek gedragen thema, ook in de agrarische sector.
De ”criminaliseringsstrategie” van de PvdD is eigenlijk heel doorzichtig: Maak de veehouderij zoveel mogelijk verdacht. Vergroot de fouten die gemaakt worden zoveel mogelijk uit. Generaliseer de misstanden, die incidenteel voorkomen, zodanig dat de indruk wordt gewekt alsof de hele sector zich daaraan schuldig maakt. En zorg daarbij zo mogelijk voor schokkende beelden. Wek de suggestie dat er niets gedaan wordt om kwaadwilligen aan te pakken. Bespeel op die manier de publieke opinie, want heel veel consumenten weten toch niet dat hun sukadelapje, spareribs of satéstokje afkomstig is van een kalf, een varken of een kip waarvoor de boer gezorgd heeft.
Het zijn geijkte en doorzichtige trucs, bedoeld om de veehouderij zoveel mogelijk in een kwaad daglicht te stellen. De onderliggende agenda is er echter op gericht om een eind te maken aan de vleesconsumptie. Vandaar ook het pleidooi voor ”eiwittransitie”. Eiwitten zijn onontbeerlijk voor een gezond menu. Maar dierlijke eiwitten zouden volgens de PvdD probleemloos vervangen kunnen worden door plantaardige. Daar gaat dus uw biefstukje, speklapje of kipsaté. Welke gevolgen dat heeft voor de gezondheid en voedselzekerheid in Nederland, maar ook elders? Ach, je gooit er wat vegetarische modellen tegenaan en je kunt met droge ogen beweren dat die niet in gevaar komt.
Het waardige boerenprotest van 22 juni keert zich in de eerste plaats tegen de plannen die de minister op tafel heeft gelegd om de stikstofuitstoot van veehouderijen te verlagen. Een Haags tekentafelplan dat het einde dreigt te betekenen van bedrijven die soms al eeuwenlang op hun gronden voor voedsel zorgen. Maar dat op termijn ook een complete ontwrichting van de agrarische sector, van dorpsgemeenschappen en van het beheer van de openbare ruimte zal veroorzaken. Met goedkeuring van partijen als PvdD, GL, PvdA en D66. Hopelijk kunnen de coalitiepartijen CDA, VVD en CU dat tij keren.
De auteur is lid van de SGP in de Tweede Kamer.