„Wij zijn daarom van mening dat de grondwet geen recht op abortus toekent… en de bevoegdheid om abortus te reguleren moet worden teruggegeven aan het volk en hun gekozen vertegenwoordigers”, zo luidt het vonnis van het Amerikaanse hooggerechtshof. Wat betekent dit in de praktijk?

De uitspraak van het hooggerechtshof dat er geen landelijk recht op abortus bestaat, was nog maar enkele uren oud of de staten Louisiana en Missouri besloten al striktere regels in te voeren. Zij zullen niet de enige zijn die dit besluit nemen. De schattingen lopen uiteen; maar minstens twintig en wellicht dertig staten zullen de abortusrechten inperken of geheel afschaffen.

Trigger laws

Dertien staten hebben zogenaamde ”trigger laws”. Dat zijn wetten waardoor abortus automatisch zou worden verboden als de uitspraak van 1973 werd vernietigd. Door deze triggerwetten zou abortus vrij kort na de conceptie alleen zijn toegestaan als het leven van de moeder in gevaar komt. Het gaat om de staten Arkansas, Idaho, Mississippi, Missouri, North Dakota, Kentucky, Louisiana, Oklahoma, South Dakota, Tennessee, Texas, Utah en Wyoming.

Sommige van deze staten vallen terug op oude wetten die niet konden worden gehandhaafd vanwege de uitspraak van 1973. Deze oude wetten zullen nu weer van kracht worden.

Een andere groep staten heeft regelgeving op stapel staan, waardoor abortus op enig moment wordt verboden of ingeperkt. Dat zijn: Georgia, Idaho, Iowa, Michigan, South Carolina, Texas, West Virginia, Alabama en Ohio.

Verbod op vroegtijdige abortussen

Niet al deze staten willen abortus vanaf de conceptie verbieden. Alabama is een van die staten die dat wil, behalve als het leven van de persoon in gevaar is. Andere willen abortus na zes of acht weken verbieden. Het gaat om Georgia, Kentucky, Louisiana, Mississippi en Ohio en Missouri.

Bestaande wetten

In verschillende staten zijn recent abortuswetten aangenomen die strijdig waren met de uitspraak van 1973. Texas verbood vrijwel alle abortussen na zes weken. De wet werd in september vorig jaar van kracht nadat het hooggerechtshof niet was overgegaan tot het blokkeren ervan.

Oklahoma heeft nu al de strengste anti-abortusmaatregel in de VS. Slechts enkele weken nadat de ontwerpuitspraak van het hooggerechtshof in mei werd gelekt, ondertekende gouverneur Kevin Stitt een wetsvoorstel dat abortus bij de conceptie verbiedt. De wet verbiedt artsen ook om abortussen uit te voeren op elk moment in een zwangerschap, tenzij het nodig is om het leven van de zwangere vrouw te redden.

Gouverneur Ron DeSantis van Florida ondertekende in april een abortusverbod na vijftien weken. Die wet wordt op 1 juli van kracht. Deze wet komt overeen met de wet uit Mississippi. De wet van Florida biedt geen ruimte voor uitzonderingen zoals verkrachting, incest of mensenhandel.

Juridisch gevecht

Overigens zullen in de staten die strengere wetten willen nog felle juridische gevechten worden gevoerd. In staten waar de meningen over abortus sterk verdeeld zijn –zoals Pennsylvania, Michigan en Wisconsin– kan de wettigheid van de procedure per verkiezing worden bepaald. In andere gevallen kan de uitspraak een nieuwe ronde van juridische gevechten in gang zetten, waaronder over de vraag of vrouwen naar een andere staat kunnen reizen voor abortussen of abortusmedicijnen kunnen bestellen via postdiensten. Daarbij speelt ook de vraag of de kosten voor een abortus die is uitgevoerd in een andere staat door de ziektekostenverzekering mag worden betaald.

Bovendien zijn prolife juristen bezorgd dat de voorstanders van het recht op abortus harde acties zullen voeren tegen politici en instellingen die het prolifestandpunt huldigen. In de achterliggende weken waren er al divewrse incidenten, zoals protesten bij de woningen van opperrechters en acties tegen behoudende kerken.