Hechting is ook van belang voor het geloof
Een warme band met God? In de Bijbel komen metaforen voor om de relatie met God te verduidelijken. Bijvoorbeeld vader-zoon of man-vrouw. De aanduiding ”warme band” komt echter uit de psychologie. En dat is wat gezondheidszorgpsycholoog Mieke de Boer in het boek ”Een warme band met God” doet: psychologie verbinden met religie.
De Boer neemt de lezer mee vanuit de gehechtheidstheorie naar de verhouding tot God. Op een toegankelijke wijze legt de auteur uit hoe gehechtheid met ouders tot stand komt. Daarvoor zijn beschikbaarheid en emotionele afstemming nodig. Gebeurt er iets vervelends, dan heeft een kind een basis nodig om naartoe te kunnen. Als het goed is, biedt die basis steun en troost, brengt ze dingen terug tot de juiste proporties en creëert ze rust. Als ouders beschikbaar en afgestemd zijn, ontwikkelt een kind het verwachtingspatroon dat het met zijn zorgen bij hen terechtkan. Zo niet, dan sluit het zich af en toont het zijn emoties en verlangens niet meer.
Volgens de auteur is de hechtingsfiguur zo’n basis om op terug te vallen; je mist hem bij afwezigheid. Terecht stelt ze dat deze kenmerken ook gelden voor God. Voor mij als reformatorische lezer schuurt het een-op-een overzetten van menselijke relaties naar de relatie tot God echter wel regelmatig. De auteur benoemt niet dat God geheel anders is. Ze schrijft bijvoorbeeld over „met God in gesprek gaan” en niet over bidden. Wij kunnen God niet zien, wat de relatie met Hem op zich al problematiseert. En daarbij is Hij onder meer ook soeverein en heilig. Omgaan met God laat je je tekortkoming als mens realiseren. Dat leidt tot de psychologische reactie van terugtrekken. Deze kant krijgt echter geen aandacht in het boek.
Ondanks deze kanttekeningen is dit een inspirerend boek dat middels oefeningen aanzet tot nadenken en bewustwording. Het laat je realiseren wat je zélf in relatie tot God doet. Zoek je echt contact met God of toch niet? Ben je je ervan bewust dat God een Persoon is Die volgens Zijn bekendgemaakte wil graag ziet dat je bij Hem komt en Die jou al tegemoetkomt? Voor De Boer is de crux of je je emotioneel opent voor God of juist afsluit. Met aansprekende voorbeelden van zichzelf en anderen laat ze zien hoe dat afsluiten automatisch gebeurt. Bijvoorbeeld als je verwacht dat God je niet zal horen. Of als God je laat wachten. Dan worden negatieve verwachtingen aangewakkerd. De auteur pleit ervoor om, ook tegen je gevoel in, op God te blijven wachten en je verlangens naar Hem te blijven uitspreken. En het toch maar eerlijk en kwetsbaar te zeggen wat je wilt of zo moeilijk vindt. Om dan te ervaren dat Hij antwoordt. Dat is bij onveilige hechting extra moeilijk omdat er geen voorbeeld is waarin iemand voor je zorgde.
Het boek ademt een positieve sfeer uit over herstelmogelijkheden waarbij moeiten niet onvermeld blijven. De auteur moedigt aan te durven. In de hoop dat de Ander je opvangt. Hoe meer positieve ervaring je daarmee krijgt, hoe meer vertrouwen groeit.
Boekgegevens
Een warme band met God. En hoe de psychologie van gehechtheid je hierbij kan helpen, Mieke de Boer-Sonnenschein; uitg. Kokboekcencentrum; 157 blz.; € 14,99