Cd centraal: Top 40 van de Gouden Eeuw
In de Gouden Eeuw werd er veel gezongen. De veertig meest populaire melodieën zijn nu in een top 40 bijeengebracht en op cd vertolkt.
Margot Kalse (neerlandicus, zangeres en oudemuziekspecialist) vatte het plan op om een top 40 samen te stellen van de melodieën die in de periode 1535-1750 in ons land het meest gezongen werden. Uitgangspunt was de vraag hoe vaak op een bepaalde melodie een nieuwe tekst werd geschreven: het zogenoemde contrafact.
De melodie die in de top 40 bovenaan staat, is die van het lied ”O zalig heilig Bethlehem”. Deze wijs is in genoemde periode voor 379 liedjes gebruikt. De melodie van het Wilhelmus was eveneens zeer populair: deze wijs staat op nummer 2 in de top 40.
Ook een aantal melodieën van de Geneefse psalmen, in ons land vaak bekend via de berijming van Petrus Dathenus, was populair, blijkens deze top 40, die is samengesteld aan de hand van de Nederlandse Liederenbank van het Meertens Instituut. De melodie van Psalm 24 (en 62, 95 en 111) staat op plaats 3 van de lijst. Op deze melodie werden allerlei psalmen en geestelijke liederen geschreven, maar ook maakte Bredero er bijvoorbeeld een wereldlijk lied op over ruzie in de Amsterdamse rederijkerskamer D’Eglentier. Andere psalmmelodieën in de lijst zijn die van Psalm 36/68, Psalm 100, Psalm 8, Psalm 118, Psalm 23, Psalm 6, Psalm 116 en Psalm 103.
Ook de melodieën van sommige lofzangen in Dathenus’ psalmboek waren populair: die van de Tien Geboden, de Lofzang van Maria en het Gebed des Heeren zijn in de top 40 terechtgekomen. Daarnaast werden melodieën van kerstliederen, laatmiddeleeuwse meiliederen, Italiaanse liedjes, Franse ”airs de cours” en danswijsjes gebruikt om nieuwe liederen op te maken.
Samen met dr. Olga van Marion (universitair docent literatuur en cultuur van de Gouden Eeuw en de Verlichting aan de Universiteit Leiden) maakte Kalse een tweedelig liedboek waarin de veertig liederen zijn weergegeven met muzieknotatie en van een toelichting zijn voorzien. Op de 3-cd ”Top of the Pops – Dutch Golden Age Edition” worden alle veertig liederen uitgevoerd door Margot Kalse (alt), met medewerking van Esther Kronenburg (sopraan) en Sebastiaan Ammerlaan (bariton), muzikaal begeleid door Earl Christy (luit) en Ilil Danin (virginaal).
Top of the Pops – Dutch Golden Age Edition – Top 40 van de Gouden Eeuw; Aliud Records (ACD OE 122-2); 3-cd; € 27,50; liedboek ”Top 40 van de Gouden Eeuw” in twee delen; € 34,50; combikorting van € 5,- bij bestellen van liedboek plus 3-cd; bestellen: top40vandegoudeneeuw.nl
