Steevast kreeg Alderliesten een boek op zijn verjaardag of als hij met een goed rapport thuiskwam. Soms kan hij de herkomst nog traceren, want zijn vader noteerde op het schutblad vaak een jaartal of andere informatie. „S. N. betekent bijvoorbeeld dat ik het boek voor sinterklaas kreeg”, lacht hij.

Lezen doet Alderliesten eigenlijk overal, ook buiten in de natuur. „Ik ga nooit zonder boek de deur uit. Ik vind het heerlijk om tijdens een wandeling ergens te gaan zitten lezen. Je bent dan ontvankelijk voor wat je leest en kunt er daarna al lopend verder over nadenken en je mening vormen. Goed lezen kost tijd en vraagt om een open en ontvankelijke houding.”

Boeken vormen je, vindt Alderliesten. „Veel antwoorden op hedendaagse vragen of aanzetten daartoe zijn in oude boeken te vinden. Het is goed om die in je rugzak te hebben.” Met zorg koos hij zeven titels uit die hem verrijkten.

1. Tjeerd Hoekstra/Rik Valkenburg: De oorlogsavonturen van twee vrienden

„Dit boek kreeg ik op basisschoolleeftijd. Het gaat over twee jongens die tijdens de Tweede Wereldoorlog allerlei avonturen beleven in een vissersdorp. Op de achterkant staat dat het om Urker jongens gaat, maar de naam van het dorp wordt in het boek niet genoemd. Ik heb het onlangs herlezen omdat ik benieuwd was waarom dit boek me toen zo aansprak. In mijn jongenstijd las ik veel oorlogsboeken, bijvoorbeeld de Luchtslagserie van Joh. G. Veenhof. De combinatie van spanning en geschiedenis boeide me. Pas veel later besefte ik dat ikzelf helemaal niet zo ver na de oorlog ben geboren. Wat me in dit boek ook aansprak was dat de jongens een goede band hadden met hun grootouders. Ze spraken vrijmoedig met hen over het geloof. Omdat ik mijn grootouders niet heb gekend, voelde ik dit als een gemis. Zo had ik het ook gewild.”

2. J. J. Heydecker/J. Leeb: Opmars naar de galg

„Ik las dit boek toen ik een jaar of 14, 15 was – best jong nog eigenlijk. Het rode boek viel op tussen de bruine kaften in de boekenkast van mijn vader en trok mijn aandacht. Het gaat over de Processen van Neurenberg die na de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden. Ik vond het fascinerend om te lezen; de schrijvers hebben de gebeurtenissen verhalend weergegeven en lieten ook ooggetuigen aan het woord. Daardoor kwamen de gebeurtenissen heel dichtbij. Het verbaasde me wel hoeveel bewijslast er tegen de nazi’s beschikbaar was. De Duitsers administreerden hun daden nauwgezet en ondanks het feit dat ze hadden geprobeerd hun sporen uit te wissen, was er voldoende bewijs tegen hen. Er stonden ook foto’s in van de gruwelen die waren bedreven. Die heb ik intensief bekeken. De vraag waarom God dit allemaal had toegelaten, hield me toen wel bezig. Op de laatste foto in het boek stond Hitler, met als bijschrift: „De man die het aardse gericht ontliep.” Dat maakte diepe indruk. Er wordt tóch recht gedaan, er is een God Die recht doet.”

3. Maarten Luther: De vrijheid van een christen

„Toen ik eind jaren negentig begon aan mijn studie bedrijfskunde in Utrecht kwam ik in huis bij een hospita in Houten. Het was te ver om vanuit mijn ouderlijk huis op Goeree-Overflakkee elke dag naar Utrecht te reizen. In de weekenden was ik wel thuis. Als ik dan op maandagmorgen weer met de trein naar Utrecht vertrok, ging ik in Rotterdam wel eens bij boekhandel Lindenberg aan. Daar stond een bak met boeken die 1 gulden kostten. Met een loodzware tas kwam ik vervolgens op mijn studentenkamer. Zo heb in 1997 ook ”De vrijheid van een christen” van Luther gekocht. Lutherboeken zijn goud met een stofomslag. In dit boekje kijk je de Reformatie in het hart: het gaat om het geloof, niet om de werken. Er is vrijheid in Christus. „Een christen is in vrijheid heer van alle dingen en niemands onderdaan”, schrijft Luther. Dat is de kern van het geloof in een notendop. Tegelijk zit er een ethische kant aan. „Een christen is in dienstbaarheid knecht van alle dingen en ieders onderdaan”, aldus Luther. Ik lees dit boekje elk jaar een keer. Het is een van de belangrijkste geschriften voor een christen.”

4. Dr. Bob Goudzwaard: Genoodzaakt goed te wezen

„Aan Goudzwaard heb ik als student veel gehad. Ik kocht dit boek omdat ik tegen allerlei ethische vragen aanliep: Hoe kun je als christen goed handelen in de samenleving? Van Goudzwaard leerde ik de ideologieën achter allerlei maatschappelijke ontwikkelingen te doorzien; het kunnen afgoden zijn die ontmaskerd moeten worden. Hij wijst ook op de kerkelijke verdeeldheid, die ervoor zorgt dat de kracht van het christendom wordt beperkt en de kerk te weinig zichtbaar is in de maatschappij. In dit verband spreekt hij zelfs van betonrot. Ook de techniek ziet hij als een bedreiging, die bijna systematisch boven onze macht gaat. Kijk in onze tijd maar naar de toeslagenaffaire. In het slothoofdstuk wijst Goudzwaard op de christelijke hoop die bewaart voor doemdenken en de mens aanzet tot verantwoord handelen. Hij zette mij op het spoor van de christelijke filosofie.”

5. Johannes Calvijn: Institutie

„Ik was nog niet zo lang getrouwd toen ik de Institutie van Calvijn las, in de vertaling van dr. A. Sizoo. Als overtuigd calvinist moet je dit werk hebben gelezen, vond ik, en ik heb me er intensief mee beziggehouden. Nu was ik al erg in theologie geïnteresseerd, dus dat was geen straf. Ik merkte tijdens het lezen dat vragen die bij me opkwamen een paar bladzijden verder vaak werden beantwoord. Calvijn gaf me het gevoel dat het christelijk geloof klopt en dat Gods Woord betrouwbaar is. Hij brengt alles op formule op basis van argumenten. Daarbij luistert hij eerbiedig naar de Schrift. Tegelijk grijpt hij terug op de klassieke humanisten. Daardoor is het een evenwichtig werk. Ik kijk ernaar uit om de rust en de tijd te vinden om de Institutie nog eens te lezen in de vertaling van dr. De Niet.”

6. Dr. Bram van de Beek: De adem van God

„Bram van de Beek is een wat tegendraadse theoloog. Ik vind het wel zinvol om af en toe iets te lezen waarmee ik het misschien niet of niet helemaal eens ben. Je kunt er nieuwe inzichten door krijgen. Van de Beek laat in elk geval zien dat het mogelijk is om op een spannende manier over theologie te schrijven. ”De adem van God” gaat over het werk van de Heilige Geest. Ik heb ervan geleerd dat de reikwijdte van de Geest groter is dan we vaak denken. Hij is niet alleen betrokken bij de geestelijke vernieuwing van de individuele mens, maar ook bij het geheel van de schepping en de kosmos. Dat inzicht heeft blijvende invloed gehad op mijn geloofsleven. Van de Beek heeft mijn interesse voor het werk van de Heilige Geest gewekt; ik heb inmiddels een plank vol boeken over deze thematiek, onder meer van John Owen.”

7. Dietrich Bonhoeffer: Nach Zehn Jahren

„De Duitse theoloog Bonhoeffer doorzag vanaf het begin het gevaar van het nazisme. In ”Nach 10 Jahren” blikt hij terug op tien jaar verzet. Hij gaat in op allerlei ethische aspecten die het verzet voor een christen met zich meebrengt. Sterk benadrukt hij de verantwoordelijkheid die elk mens heeft en plaatst dat tegenover de onnadenkende plichtsvervulling van veel Duisters. Soms moet je je verantwoordelijkheid nemen door dingen te doen die in zichzelf niet goed zijn en waar vergeving voor nodig is. Dat speelde bijvoorbeeld bij de aanslag op Hitler op 20 juli 1944. Verantwoordelijken zijn in Bonhoeffers ogen mensen die zich tot verantwoordelijke daden geroepen weten op Gods vraag en roep. Kijk dus kritisch hoe je in het leven staat, wil Bonhoeffer zeggen. Dit is een tekst die alles in zich heeft om een klassieker te worden die iedereen kent; een met bijzondere zeggingskracht.”

www.rd.nl\uitdeboekenkast

Arthur Alderliesten

Arthur Alderliesten (1979) is directeur van Schreeuw om Leven. Daarnaast is hij als projectcoördinator Ethiek betrokken bij het prof. dr. G. A. Lindeboom Instituut. Alderliesten werd geboren in Dirksland. Hij studeerde bedrijfskunde aan de Hogeschool Utrecht, communicatie aan de Hogeschool Amsterdam en theologie en ethiek aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij is getrouwd met Machteld; ze hebben vier kinderen en wonen in Meteren. Kerkelijk vonden ze onderdak bij de hervormde gemeente in die plaats.