Twaalf maanden geleden zei president Christine Lagarde van genoemde instelling nog: „Begin volgend jaar neemt de inflatie naar verwachting af, door het wegebben van tijdelijke factoren en de matiging van de mondiale energieprijzen.” Wegebben en matiging? Geen sprake van, integendeel. De wereld bevindt zich vandaag de dag, mede door de oorlog die ontbrandde in Oekraïne, in een totaal andere situatie dan Lagarde toen voor ogen had.

Haar collega voorzitter Jerome Powell van de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) veranderde in november van toon. De tot dan consequent gehanteerde aanduiding ”tijdelijk” vond hij naar zijn zeggen niet meer passen bij de steeds sterker aantrekkende prijsontwikkeling. In de periode die volgde nam de bezorgdheid alleen maar toe. Enkele weken terug benadrukte hij: „De inflatie is nu veel te hoog. We zien wat voor pijn dit veroorzaakt, we werken eraan ze zo snel mogelijk te verlagen.”

Actie

Het verleggen van de koers, met uiteindelijk een ingrijpen in de tarieven, ging in de VS aanmerkelijk sneller dan in de eurozone. De Fed kwam reeds in maart in actie met een renteverhoging van een kwart procentpunt. Begin mei voegde zij daar een grotere stap, van een half procentpunt, aan toe. Een aanpassing van die omvang hadden we in 22 jaar niet meegemaakt. En het zal niet bij deze maatregelen blijven, een verder verkrappen van de geldteugels ligt in het verschiet.

In het Verenigd Koninkrijk hebben de monetaire beleidsmakers vanaf december al tot vier keer toe een opwaartse bijstelling van 0,25 procentpunt afgekondigd, waardoor daar de officiële rente nu met 1 procent op het hoogste niveau sinds 2009 staat. Bankgouverneur Andrew Bailey laat een sombere boodschap horen. Hij waarschuwde onlangs dat bedrijven en huishoudens een zware periode wacht, met hoge kosten. „Ik zie in dat dit voor veel Britten tot ontberingen zal leiden, zeker voor mensen met lagere inkomens”, aldus het hoofd van de Bank of England.

De ECB loopt achteraan, maakt de omslag aan het rentefront later, met als argument dat economie en werkgelegenheid in het geheel van het eurogebied minder floreren dan in de VS. Het risico dat de inflatie door overbesteding en loonstijgingen –dus buiten geopolitieke, niet-beïnvloedbare factoren om– wordt aangejaagd, is hier kleiner.

Signalen

Ondertussen lijkt het pad voor de nabije toekomst uitgezet. Lagarde houdt er, gelet op de stellige signalen die zij afgeeft, niet van de financiële markten in het ongewisse te laten. Zij wil voorspelbaar zijn, verschaft duidelijkheid, teneinde mogelijke onrust te vermijden.

Volgende week donderdag vergaderen de bestuurders van de ECB weer. Een enkele keer doen zij dat buiten Frankfurt en ditmaal zitten zij in Amsterdam met elkaar aan tafel. Zij beschikken dan over nieuwe ramingen van hun huiseconomen omtrent inflatie en groei.

Hun bedoeling is om bij de start van het derde kwartaal het opkopen van staats- en bedrijfsobligaties te stoppen. Met dat programma werd in maart 2015 begonnen. Het was erop gericht door heel veel geld in de economie te pompen, de bedrijvigheid te stimuleren en de inflatie op te krikken. Aan dat laatste hebben we bepaald geen behoefte meer. Spoedig na het beëindigen van die transacties volgt een eerste renteverhoging, waarschijnlijk op 27 juli, als de ECB opnieuw bijeenkomt.

Verrassingen

De rente die banken betalen als zij in Frankfurt lenen (herfinancieringsrente) bedraagt sinds 2016 0 procent. Als zij er overtollige kasmiddelen parkeren, moeten zij daarover een vergoeding afdragen van 0,5 procent. Lagarde schreef vorige week in een blog dat alles op schema ligt om aan het einde van het derde kwartaal af te zijn van die negatieve zogeheten depositorente.

Samengevat: 25 basispunten (0,25 procentpunt) erbij in juli, dat nog eens in september en voor daarna voorlopig alle opties openhouden. Het moet raar lopen willen de komende ECB-vergaderingen wat betreft het rentebeleid op korte termijn, verrassingen opleveren.