Het ambt openstellen voor de vrouwen in de gemeente is geen Bijbelse weg, maar op deze wijze kunnen zijns inziens de bijzondere communicatieve en pastorale kwaliteiten van vrouwen in de gemeente wel of beter worden ingezet. Hij denkt aan problematiek en situaties waarin een vrouw zich beter kan inleven dan een man of waar een gemeentelid met een vrouw gemakkelijker over spreekt dan met een man.

Het is wat mij betreft bijzonder te waarderen dat Fris een weg zoekt om vrouwen in de gemeente te betrekken bij de pastorale zorg, zonder aan het Bijbelse spreken over de ambten afbreuk te willen doen. Ik maak uit zijn bijdrage op dat hij met theologische zuiverheid én pastorale zorgvuldigheid te werk wil gaan. Daarbij wil ik mij er ook graag rekenschap van geven dat de gevoeligheid voor de man-vrouwverhouding op verschillende manieren anders is dan de onze, gelet op de culturele setting van de christelijke gemeente in Ecuador.

Geschiktheid

Niettemin zijn er naar mijn besef enkele overwegingen om deze weg niet in te slaan. Fris beschrijft hoe in de gemeente die hij dient een ambtsdrager samen met zijn vrouw bevestigd wordt, waarbij beiden de belofte van geheimhouding afleggen. Deze vrouwen participeren bovendien actief in het werk van de kerkenraad, al hebben zij in de kerkenraad geen stem. Heel praktisch brengt dit de beperking met zich mee dat een broeder alleen verkozen kan worden als ook diens vrouw tot haar dienst geschikt is. Het is goed voorstelbaar dat een broeder in aanmerking komt voor verkiezing terwijl zijn vrouw niet de gaven heeft die voor het vervullen van pastorale taken nodig zijn. De apostel Paulus geeft duidelijk aan waar een ambtsdrager aan moet voldoen; ook merkt hij dingen op over de vrouw van de ambtsdrager. Hij geeft echter geen aanwijzingen voor vrouwen in een specifieke, afgezonderde dienst. Dat laat in elk geval zien dat het de apostel primair gaat om de te verkiezen broeder.

Onderscheid

De grens tussen ambtelijke en niet-ambtelijke taken wordt in het voorstel van Fris flinterdun. Als de vrouwen in kwestie in het kerkenraadswerk participeren, zullen hun plaats en taak veel verder reiken dan alleen de pastorale zorg, ook al hebben zij in de besluitvorming geen aparte stem. De leiding van de gemeente, binnen en buiten de eredienst, berust volgens het Aquila en Priscilla-model bij de ambtsdragers. Het lijkt me dat hier ambtelijke en niet-ambtelijke taken gemakkelijk verstrengeld kunnen raken. Alleen al omdat pastorale zorg ook het geven van geestelijke leiding inhoudt.

Onbedoeld kan het ook het ambt in strikte zin ondergraven: het enige onderscheid tussen ambt en deze pastorale bediening is dat de leiding aan het ambt is voorbehouden. Toch omvat het ”opzicht houden” als het wezenlijke van de ambtelijke dienst meer dan dat. In de context van ons kerkelijke leven komt daar nog de vraag bij wie toeziet op de dienst van deze vrouwen in de gemeente. Ten aanzien van het ambt is dat geregeld en kerkordelijk verankerd; ten aanzien van de voorgestelde dienst van deze vrouwen in de gemeente zou dat een belangrijke lacune betekenen.

Intussen ben ook ik ervan doordrongen dat er pastorale situaties zijn waarin een vrouw veel en meer kan betekenen dan een man. Daar kan informeel in voorzien worden, bijvoorbeeld als een ambtsdrager met goedvinden van de pastorant zijn vrouw erbij betrekt.

Formeel zou gedacht kunnen worden aan de ”klaagvrouwen” die eind jaren 90 hun intrede deden in de pastorale zorg. Het waren vrouwen die de gaven hadden –door anderen opgemerkt– en psycho-pastorale toerusting kregen om de ambtsdragers in hun pastorale zorg te ondersteunen. Vrouwen die, op verzoek en onder verantwoordelijkheid van de ambtsdrager, hun kennis en kunde inzetten waar nodig. Bijzondere pastorale zorg, op verzoek van, in overleg met en tegelijk duidelijk onderscheiden van de kerkenraad.

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente Putten en docent aan het Hersteld Hervormd Seminarie.