Het gaat om de zogeheten GAS-bacterie (groep A-streptokokken). Besmetting levert doorgaans onschuldige aandoeningen op, zoals krentenbaard of keelontsteking. Soms leidt deze echter tot hersenvliesontsteking of een ernstige huid- en spierinfectie – waardoor de ziekteverwekker ook wel de vleesetende bacterie wordt genoemd. Dit jaar zijn in Nederland al zeker zeventig ernstige infecties geteld bij kinderen.

Arts-microbioloog Elske Sieswerda sprak in de Volkskrant van „een schrikbarende verheffing” van gevallen met de bacterie.

Collega Pieter Fraaij, hoofd Kinderimmunologie aan het Erasmus MC, herkent het beeld. „We zien sowieso een bijzonder jaar na de lockdown. Denk aan uitbraken van het RS-virus en zo laat in het jaar nog zoveel griepgevallen.”

In het Sophia Kinderziekenhuis, waar Fraaij werkzaam is, kwamen ook diverse gevallen met groep A-streptokokken langs. Die baren hem zorgen. „Zo uitgesproken als dit jaar kan ik me in mijn carrière niet herinneren.”

Michiel van der Flier, kinderarts-infectioloog bij het UMC , zag tien patiënten langskomen. Hij acht de kans groot dat de GAS-bacterie een inhaalslag maakt na de coronapandemie. Volgens hem blijkt namelijk uit labonderzoek van de Nederlandse gevallen dat er geen nieuwe stammen rondgaan. „Als de bacterie even virulent (kwaadaardig, MK) is gebleven, moet het dus aan de omstandigheden liggen.”

En het zijn juist die omstandigheden die veranderd zijn, aldus de infectioloog. Door corona werden handen extra goed gewassen, moesten kinderen afstand houden en zaten scholen van tijd tot tijd op slot. Dus ziet hij een direct verband met het einde van de coronamaatregelen. Want de vleesetende bacterie doet zijn gruwelijke werk vaak als een complicatie van een waterpokkeninfectie.

Zijn collega Fraaij ziet dat als logische verklaring. Hij hoopt en verwacht dat het aantal casussen met streptokokken dan ook zal afvlakken. „Als expert mag ik er echter nooit van uitgaan dat een verheffing wel overwaait. Bij dit soort ziekten wil je zeker weten wat de oorzaak is.”

Complotdenkers

Complotdenkers leggen regelmatig een verband tussen ziekten en coronavaccinatie. Bij de kinderziekten is er geen enkele aanwijzing hiervoor, zegt Van der Flier. „Van de mij bekende gevallen van kinderen met de GAS-bacterie waren de meesten niet gevaccineerd.”

De GAS-bacterie is ondertussen niet het enige wat rondwaart. Ook het aantal kinderen met acute hepatitis liep dit jaar wereldwijd op. Van de 450 patiënten zijn er 11 overleden, meldde de Europese gezondheidsdienst ECDC. In Nederland is de gevaarlijke leverontsteking vastgesteld bij zes patiëntjes.

Zowel Fraaij als Van der Flier zag geen gevallen van acute hepatitis. Dat betekent niet dat er niets aan de hand is. Het RIVM deed eerder een waarschuwing uitgaan naar artsen. Moeten mensen zich zorgen maken over de ziekten die kinderen treffen? Nee, vinden beide artsen. Fraaij: „De zeven sterfgevallen zijn gruwelijk, maar daarmee blijven ze zeer zeldzaam.” Van der Flier vindt bewustwording echter wel zinvol. „Waterpokken verloopt meestal onschuldig, maar kan ook een ernstig ziektebeeld veroorzaken, bijvoorbeeld als er zo’n gemene bacterie in het spel komt. Ook adviseren we bij waterpokken paracetamol en geen ibuprofen en diclofenac te geven als pijnstilling of tegen de koorts. Die laatsten kunnen de bacterie in de hand werken.” Fraaij onderstreept de nadruk op voorlichting voor ouders. „Als waterpokken fors ontsteken, kan een bezoek aan de huisarts geen kwaad. Hetzelfde geldt als je kind een gele huid krijgt, wat op hepatitis wijst.”