„Je denkt automatisch aan alle doden in Oekraïne”, vertelt Litvinchuk. Op de begraafplaats in Grafhorst (gemeente Kampen) liggen zes Canadezen begraven. De geallieerden kwamen om toen hun Lancaster-bommenwerper in 1943 neerstortte.

Het stille eerbetoon woensdag op Nederlandse bodem staat in schril contrast met de huidige „chaos” in Oekraïne, ervoer Litvinchuk. „In mijn land worden gesneuvelde soldaten vermist en krijgen ze dus geen waardig afscheid.”

Nazi-Duitsland

Samen met zijn vrouw Vita (36) en hun vijf kinderen zit de Oekraïner deze woensdagavond in de IJsselmuidense huiskamer van hun gastgezin. De tuindersfamilie Vahl biedt het christelijke Oekraïense gezin onderdak op het erf.

Nederland viert deze donderdag de bevrijding van nazi-Duitsland. Intussen beweert de Russische president Poetin dat hij Oekraïne wil denazificeren. „Het is verschrikkelijk dat hij Oekraïne vergelijkt met nazi-Duitsland”, gruwt Oleksandr Litvinchuk. Zijn woorden worden vertaald door Katja Ploeg uit Genemuiden, afkomstig uit Oekraïne. „Het is precies andersom. Wij vallen geen land aan, Rusland valt ons land aan. Wij verpletteren hun huizen niet, wij doden hun kinderen niet. De Russen vernietigen onze huizen en doden onze kinderen”, zegt de Oekraïner.

Zijn vrouw Vita valt hem bij. „Het is absurd dat Poetin beweert dat Russischtaligen in Oekraïne worden gediscrimineerd. Ik studeerde op een Russischtalige school en merkte nooit iets van achterstelling. We nemen Poetins verhaal echt niet serieus.”

Het Azovbataljon, dat bijvoorbeeld in de havenstad Marioepol aan Oekraïense zijde strijdt, wordt in verband gebracht met neonazisme. Hoe ziet Oleksandr Litvinchuk dat? „Het Azovbataljon redt kinderen, moeders, opa’s en oma’s en zorgt ervoor dat tanks niet over Oekraïners kunnen walsen.”

Bommen

Op 9 mei viert Rusland, als vanouds, de overwinning op nazi-Duitsland. Het gerucht gaat dat Poetin maandag in de zwaar gebombardeerde stad Marioepol een militaire overwinningsparade organiseert. „Het zou absurd en afgrijselijk zijn als Poetin zou toelaten dat zijn soldaten feest vieren op de beenderen en het bloed van moeders en kinderen”, reageert Oleksandr Litvinchuk.

Angstdromen

Waar denken ze aan bij het woord vrijheid? Vita vertelt over de onvrijheid die de Russische invasie eind februari veroorzaakte. Ze hoorde in haar huisje in Zdolbuniv, in westelijk Oekraïne, de vliegtuigen overkomen. Bommen vielen op het vliegveld in Rivne, een stad enkele tientallen kilometers noordelijker. Ze kreeg angstdromen. „Het was heel eng. Ik dacht: We moeten snel weg. Ik wil niet dat mijn kinderen oorlog meemaken.”

Haar man: „Ik verbind het woord vrijheid aan bevrijding van de slavernij van de zonde. Wij hopen op een vrij Oekraïne van liefde, waarheid en vrede.”