Het kabinet bereidt zich slecht voor op een nieuwe coronagolf, beargumenteerden verschillende deskundigen begin deze week in Het Parool. Zo meent gezondheidseconoom dr. Xander Koolman dat de overheid te weinig budget beschikbaar stelt voor scholen om goede ventilatiesystemen aan te leggen. Terwijl scholen volgens hem de „motor” van luchtweginfecties vormen en ventilatie een goedkope maatregel is om besmettingen te voorkomen.

Prof. Armand Girbes, hoofd van de intensive care van Amsterdam UMC, pleit voor een andere organisatie van de Covidzorg. Hij vindt dat die zich moet concentreren in bepaalde ziekenhuizen. De huidige infrastructuur is volgens hem ontoereikend. De gedachte is dat door de concentratie van coronapatiënten in een bepaalde regio de Covidzorg efficiënter wordt. De reguliere zorg in andere ziekenhuizen wordt dan niet gehinderd.

Anja Schreijer, directeur van het Pandemic and Disaster Preparedness Center, een kennis- en onderzoekscentrum voor pandemische paraatheid, hekelt de versnipperde aanpak van de infectieziektebestrijding met 25 veiligheidsregio’s. Ze zou graag een handzame, landelijke organisatie zien.

Weerstand

Weinig nieuws, reageert prof. Frits Rosendaal, epidemioloog bij het LUMC, desgevraagd. „Ze noemen allemaal bekende punten.” Met de meeste aanbevelingen is hij het eens, waarbij hij zich wel afvraagt of er niet al aan oplossingen wordt gewerkt.

Rosendaal vraagt zich allereerst af of het wel nodig is dat Nederland zich schrap zet voor een heftige golf. De meeste mensen hebben inmiddels weerstand tegen corona opgebouwd door vaccinatie of een doorgemaakte infectie. Bovendien is omikron milder dan de oorspronkelijke coronavariant. „Alles kan, maar een situatie met grote gevolgen lijkt me onwaarschijnlijk.”

Complexe zorg

Over Girbes’ voorstel om Covidzorg te concentreren in bepaalde ziekenhuizen is eerder nagedacht, zegt de Leidse epidemioloog. „We hebben in onze regio gekeken of we deze zorg in één ziekenhuis kunnen verrichten. We concludeerden dat dat niet in alle gevallen kan. Coronapatiënten die nu op de ic belanden, hebben vaak ook andere aandoeningen. Stel: er belandt iemand op de ic met corona en kanker. Dat is complexe zorg waarvoor artsen van meerdere disciplines nodig zijn. Dat kun je dan beter in een regulier ziekenhuis doen.”

Concentratie van Covidzorg is op zich een goed idee, vindt prof. Iwan van der Horst, intensivist bij Maastricht UMC+ en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC). „Niet in die zin dat er aparte ziekenhuizen voor worden gebouwd. Maar wel dat bepaalde ziekenhuizen meer Covidzorg verrichten dan andere. In feite gebeurt dat nu deels al. Sommige locaties hebben meer capaciteit dan andere en vangen daarom relatief veel coronapatiënten op.”

Volgens Van der Horst valt op dit moment niet te zeggen of ic’s wel of niet voldoende zijn voorbereid op een mogelijke volgende golf. Het is namelijk niet precies bekend hoeveel ic-personeel er momenteel in Nederland actief is – en dus hoeveel coronazorg ic’s kunnen leveren. Tijdens de coronapandemie zijn veel ic-verpleegkundigen afgehaakt, maar ook velen opgeleid. De NVIC is nu met een peiling bezig om de balans op te maken.

Versnipperd

Voormalig OMT-lid Schreijer bepleit een betere aansturing van GGD’en door een centrale landelijke organisatie. „We zijn ook bezig met een landelijke voorziening voor testen en vaccineren”, zegt woordvoerder Bart Vis van het ministerie van Volksgezondheid. „Tot die tijd moeten lokale GGD’en zelf kunnen opschalen. Zij hebben daarvoor ook de capaciteit.”

Volgens Vis zal minister Kuipers in juni een Kamerbrief de deur uit doen waarin hij ingaat op de opschaling van GGD’en. De minister heeft eerder aangegeven rekening te houden met een nieuwe vaccinatieronde in het najaar, eventueel samen met de griepprik.

Een woordvoerster van GGD-regio Utrecht geeft aan voorbereid te zijn op een nieuwe golf in het najaar. „Qua infrastructuur en locaties zijn we dat zeker.” Er zijn volgens haar nog veel test- en priklocaties beschikbaar in de regio. „Die houden we voorlopig aan.” Sommige locaties zijn samengevoegd tot test- én vaccinatielocatie. Andere zijn korter dan voorheen geopend: enkele dagen of dagdelen per week in plaats van de hele week.

Pool

Het werven van personeel zal wel een uitdaging worden, verwacht ze. Optimistisch: „Maar met de ervaringen die we hebben, gaat dat uiteindelijk zeker lukken.”

De afgelopen twee jaar was het volgens haar niet zo moeilijk om aan voldoende mensen te komen. „Inmiddels hebben we een pool van medewerkers opgebouwd waaruit we kunnen putten.”

De GGD probeert de contacten met ex-medewerkers warm te houden via onder meer een alumnigroep op LinkedIn. „Vacatures kunnen we daar plaatsen.”