Niet alleen bidden voor Oekraïners, maar ook voor Russen
Voor de geschiedschrijving is het gemakkelijk. Bij de oorlog in Oekraïne zijn de Russen de boosdoeners en de Oekraïners de slachtoffers. Dat zwart-witbeeld schept duidelijkheid.
En er is ook veel van waar. Het Russische leger is op bevel van Poetin het buurland Oekraïne binnengevallen en heeft daar verschrikkelijk huisgehouden. Alleen al de beelden van kapotgeschoten huizen, bedrijfspanden en bruggen doen huiveren. De rapporten over gruwelijkheden jegens de Oekraïense burgerbevolking gaan daarbovenuit. Zij tarten elke beschrijving. Geen misverstand dus: het is Rusland die de aanstichter is van het kwaad en de ellende, en Oekraïne lijdt verschrikkelijk.
Het is logisch dat in deze situatie de zorg, het medeleven en de sympathie uitgaan naar de zwaar getroffen Oekraïners. Zij zijn ongewild slachtoffer geworden van de machtspolitiek van Poetin. Die lijkt inmiddels voor geen enkele rede vatbaar te zijn. Hij deinst ook niet terug voor het begaan van de ergste gruwelijkheden om zijn machtsideaal te bereiken. Alle reden dus om de kant van Kiev te kiezen.
Toch schuilt in dat zwart-witdenken een gevaar. Te gemakkelijk worden dan miljoenen Russen vergeten en afgeschreven. Zij lijden echter inmiddels in meer of mindere mate onder de gevolgen van de oorlog. De naar beneden denderende economie is er daar een van. Daarnaast zitten tienduizenden moeders en vrouwen in grote zorgen om hun zonen en mannen die aan het front worden ingezet en daar groot gevaar lopen. Voor die nood is in de vrije democratische wereld weinig oog. Heel snel wordt de Russische staat vereenzelvigd met het Russische volk.
Daar komt bij dat veel Russen de kant van Moskou kiezen. Voor een deel valt dat te verklaren uit de sterke vaderlandsliefde die al vanaf de kinderjaren krachtig wordt bevorderd. Maar nog meer speelt mee dat de bevolking eenzijdig wordt geïnformeerd. De Russische media zijn zeer geneigd te benadrukken dat Poetin goede argumenten heeft voor de inval in Oekraïne. Hoezeer het Westen die beweegredenen betwist –en terecht– de Russen weten veelal niet beter. Het ontbreken van de vrije pers is een factor die niet onderschat moet worden.
Protesten in Rusland tegen de inval zijn beperkt. De repressie tegen oppositie is enorm zwaar. Wie zijn stem verheft, wacht sowieso een zware straf. Op die manier wordt de tegenstem monddood gemaakt.
De democratische wereld moet echter niet vergeten dat ook het Russische volk slachtoffer is van de oorlog die Poetin is begonnen. Ook onder de Russen leeft angst voor verdere escalatie van de oorlog. Daarom is aandacht voor hun nood ook noodzakelijk, zij het dat die niet kan worden omgezet in concrete hulpverlening. Maar mededogen en vooral gebed voor dit volk zijn broodnodig. En bij dat laatste moet Poetin niet worden vergeten. Opdat hij tot bezinning en bekering komt.