De boeken die op de salontafel in zijn Middelburgse woning liggen opgestapeld, hebben vrijwel allemaal een link met theologie, maar Polderman is, naar eigen zeggen, „niet alleen maar met geestelijke dingen bezig.” Tijdens het gesprek vallen namen als Tim Keller en ds. C. Harinck, maar ook die van historicus A. Th. van Deursen, voormalig president-directeur van De Nederlandsche Bank Jelle Zijlstra en de vorig jaar overleden J. J. Frinsel. „Aan zijn boeken heb ik samen met mijn kinderen altijd veel plezier beleefd. ”Rondom de Westertoren” bijvoorbeeld, of de avonturen van Kassie en zijn vrienden. Daar zit warmte voor Gods dienst in, dat kon hij als geen ander op jongeren overdragen.”

De oud-hogeschooldocent is een boekenveelvraat. Regelmatig klinkt het: „Waar ik óók veel over gelezen heb…”, waarna soms een vlugge graai in de kast volgt. De namen en anekdotes vliegen over tafel. Als Polderman over één boek spreekt, komt er dikwijls na een paar zinnen al een ander om de hoek kijken. Het kost hem moeite om zijn keuze te beperken tot een aantal van zes werken. „Ik heb in de coronatijd ontzettend veel gelezen – en ik wás al een lezer.”

1. Ds. G. de Lange: Bijbelse toekomstverwachting

„Waar ik erg van genoten heb, is ”Bijbelse toekomstverwachting” van ds. G. de Lange. Het is een uitleg van de boeken Daniël en Openbaring. Dit boek heeft me veel aan het denken gezet. Ik kocht het in juli 2021 – sindsdien heb ik het vier keer gelezen. Het is een moeilijk boek, je moet je hoofd er goed bij houden, maar ds. De Lange legt het allemaal meesterlijk uit. In het boek betoogt hij dat het Duizendjarige Rijk al bij de hemelvaart is begonnen. Satan is nu gebonden, hij heeft op dit moment niet alle macht; die heeft God. Dat vond ik een eyeopener. Ook projecteert de auteur dat wat er in Openbaring wordt beschreven op de korte tijd waarin Israël zal zalig worden. De natuurlijke takken zullen worden teruggeënt in de olijfboom. Ds. de Lange zegt: „Dan is de ”volheid der heidenen” al veilig in de hemel.” Ik heb me veel verdiept in Israël en voor mij heeft dit boek ontzettend veel zeggingskracht.”

2. Dr. P. de Vries: Die mij heeft liefgehad

„Dr. De Vries is een van de grote rechtzinnige geleerden op dit moment. Hij is twee keer gepromoveerd. ”Die mij heeft liefgehad”, over de betekenis van de gemeenschap met Christus in de theologie van John Owen, is een van zijn proefschriften. John Owen is ook niet de eerste de beste geweest. Hij was een van de grote Engelse theologen. Als dr. De Vries daar dan op promoveert, denk je bij jezelf: dát moet ik lezen.

Toen ik dit boek van hem las, herinnerde ik me dat ik zelf ook nog een boek van Owen had. Dat was ”Bij U is vergeving”, een uitleg over Psalm 130. Ik denk dat ik dat misschien al wel veertig jaar geleden gekocht heb – op de titel. Zo, dacht ik: ik ga dat boek ook weer eens lezen. ’s Ochtends ligt het proefschrift daar op tafel en als ik dat zie –dat is zo prachtig hè– dan denk ik: ja, dat geldt gelukkig ook voor mij. En elke keer weer word ik daar door die titel op geattendeerd…”

3. Ds. L. Huisman: Geen ander Evangelie

„Ik ben een gergemmer, dus dan heb je natuurlijk ook je voorliefdes. Ik lees graag van ds. L. Huisman, uit de serie ”Geen ander Evangelie” bijvoorbeeld. Diepgaande preken vind ik dat. Je kijkt hem daar in zijn hart, je ziet de grote bewogenheid waarmee hij gepreekt heeft. Ik herinner me dat nog uit mijn jeugd in ’s-Gravenpolder. Op een zondag zei ik tegen mijn vader: „Zullen we een rondje gaan fietsen?” „Dat is goed”, zei hij, „dan gaan we naar Hoedekenskerke, daar preekt een dominee.” Dat was ds. Huisman. Hij preekte over de tekst: „Zoekt den Heere terwijl Hij te vinden is; roept Hem aan terwijl Hij nabij is.” (Jesaja 55:6) Op een gegeven moment stopte hij en zei: „Zoek de Heere terwijl Hij te vinden is…” – hij keek rond en zei: „Dat is nú!” Dat maakte zo’n indruk op me. Hij was een heel krachtig en origineel prediker. Hij hield niet van allerlei smoesjes. „Verstop je niet”, zei hij. „Wees niet rechtzinnig op de verkeerde manier, maar vertrouw je toe aan God.”

4. Dr. C. Trimp: Betwist Schriftgezag

„Laatst overleed een gemeentelid. Niet lang daarna vroeg zijn weduwe: „Kom eens langs, er zijn zo veel boeken, ik weet niet wat ik daarmee moet doen.” Ik viel achterover van verbazing; wat had die man veel verzameld. Tussen zijn theologiecollectie zat ook ”Betwist Schriftgezag”, een bundel opstellen over de autoriteit van de Bijbel door de gereformeerd-vrijgemaakte dr. C. Trimp. Wat in onze tijd hoogleraren als Gijsbert van den Brink en Kees van der Kooi doen –de zaak op losse schroeven zetten en de evolutiegedachte omarmen– dat vind ik vreselijk. Daarmee ondermijn je het Schriftgezag. Wat is er dan door die oude, vrijgemaakte mannen zoals Trimp, die deze opstellen schreef in 1971, toen al goed werk verzet als tegenhanger van bijvoorbeeld Kuitert. Hij heeft in dit boek echt heel mooie dingen gezegd. Hadden Van den Brink & Co daar maar eens naar gekeken, denk ik dan.”

5. Andrew Murray: Ziende op Jezus

„In 2011 schreef ik het boekje ”Verder studeren”. Daarin gaat het over drie 19e-eeuwse geestelijke leiders –Jan de Liefde, Allard Pierson en Andrew Murray– en de worstelingen die zij als jonge mensen doormaakten. Pierson stierf uiteindelijk als een agnost, terwijl hij uit een godvruchtig Amsterdams geslacht kwam. De Liefde kwam uit een doopsgezind nest en werd evangelist. Murray was een Zuid-Afrikaan die in Schotland was opgevoed, hier in Leiden kwam studeren en daarna is teruggaan naar Zuid-Afrika. Daar is hij een heel bevlogen predikant geworden, die altijd weer uitzag naar opwekking en die ook heeft meegemaakt. Hij heeft een prachtig boek geschreven: ”Ziende op Jezus”. Je moet het leren waarderen, want hij heeft een wat ander taalgebruik dan wij gewend zijn. De heiligheidsbeweging, waar hij sterk bij betrokken was, speelt altijd een rol op de achtergrond: je moet de Heilige Geest laten werken en je geloof praktiseren. Wij reformatorischen hebben het vaak over de rechtvaardigmaking –hoofd en hart– maar bij Murray komen juist de handen –de derde H– veel meer tot uiting.”

6. Al-Ghazali: Verlost van onzin

„Ik kwam Al-Ghazali voor het eerst tegen in een boekbespreking van het Nederlands Dagblad. Hij was een islamitische filosoof en mysticus die leefde rond het jaar 1100; een van de grootste denkers na Mohammed. Ik had nog nooit van hem gehoord, maar ik kocht het op de titel: ”Verlost van onzin”. Duizend jaar geleden speelde dit thema kennelijk ook al, dacht ik.

Hij neemt je mee in een heel andere wereld: de islamitische. Waar hij zich vooral mee bezighield, was de vraag: Hoe komen we tot zekere kennis. Hij was als het ware de Descartes van de 11e eeuw. Die echte kennis zocht hij als mysticus in de openbaringskennis. Ik ben bang dat hij die niet gevonden heeft, maar hij had wel in de gaten dat hij het met de beredeneerde kennis alleen niet redde.

Ik denk dat wij óók verlost moeten worden van veel onzin. We kennen in de gereformeerde gezindte zo veel traditionele wijsheden, maar laten we naar het Woord van God teruggaan. Op catechisatie zeggen jongeren soms tegen me: „Ik wil graag mijn eigen mening geven.” Dan zeg ik: „Laten we eerst kijken wat God ervan zegt.” Je eigen mening geven mag van mij, maar die moet een basis hebben. „Ik vind dat” – daar heb ik niets aan, en de goegemeente ook niet, denk ik.”

www.rd.nl/uitdeboekenkast

-—