Een kwart van de Nederlanders heeft volgens de omroep „enige last” van de prijsstijgingen en moet „hierdoor goed op de kleintjes letten”, nog eens 5 procent heeft er „veel last van” en „komt hierdoor financieel in de problemen.” Niet verrassend worden mensen met een minimuminkomen het meest geraakt.

Het verschil in inkomenspositie heeft, zo laat het onderzoek zien, ook invloed op de blik van mensen op de oorlog in Oekraïne. Van de lagere inkomensgroepen staat 47 procent achter scherpere sancties tegen Rusland. Bij mensen die meer dan twee keer modaal verdienen, zijn zeven op de tien daarvoor.

Mede door de oorlog in Oekraïne is energie duurder geworden. De rekening voor gas, elektriciteit en stadswarmte is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in maart ruim verdubbeld ten opzichte van een jaar eerder. Maar bijvoorbeeld groenten kostten ook een tiende meer dan een jaar eerder.

Verdubbeling

Door de hoge kosten voor energie en duurdere boodschappen vragen meer mensen om hulp bij Geldfit, een organisatie die hulp biedt bij geldzorgen. In maart belden 1500 mensen naar de instantie. Dat is volgens Geldfit een verdubbeling ten opzichte van de maand daarvoor.

Volgens Frederieke Kokol, teamleider van het belteam van Geldfit, zorgt de inflatie soms voor schrijnende verhalen van mensen die de hulplijn bellen. „Als er een keuze moet worden gemaakt tussen boodschappen, energie of de zorgverzekering, gaan mensen toch in overlevingsstand en kiezen ze voor eten.” Ruim zes op de tien bellers namen contact op met Geldfit wegens hogere energiekosten of duurdere boodschappen.

Zo’n driekwart van de mensen die om hulp vragen bij Geldfit kunnen zelf verder met apps, websites met tips of een betalingsregeling. Ongeveer één op de tien bellers wordt doorverwezen naar schuldhulpverleners bij de gemeente. Nog eens tien procent krijgt hulp van een vrijwilligers bij geldproblemen.

Eerder waarschuwden schuldhulpverleners al dat tienduizenden mensen in Nederland in de knel komen door de snel opgelopen prijzen voor gas en elektra, omdat ze al in een traject zitten om van problematische schulden af te komen. Zij zijn aan een erg strak budget gebonden dat niet veel ruimte overlaat aan een energierekening die honderden euro’s hoger uitvalt.

Thermostaat

Uit onderzoek van energiebedrijf Zonneplan en navraag bij energieleverancier Greenchoice blijkt dat consumenten de thermostaat lager zetten, minder lang douchen en investeren in andere maatregelen om te besparen op de energiekosten.

Volgens Zonneplan, dat onderzoek deed onder duizenden Nederlanders, zet meer dan de helft van de consumenten de verwarming minder hoog om te besparen. Isolatie en zonnepanelen zijn daarna de meest populaire bespaarmethoden, gevolgd door een warmtepomp, maar deze maatregelen kosten wel geld. Desondanks koos 40 procent van de ondervraagden er wel voor om geld te steken in energiebesparing.

Energieleverancier Greenchoice laat weten dat toen het begin deze maand plots kouder werd een daling in het verbruik doorzette. Er werd toen bijna een vijfde minder energie verbruikt dan kon worden verwacht op basis van onder andere de lage temperatuur.

Overige grote energieleveranciers zoals Vattenfall, Eneco en Essent merken vooralsnog weinig van een ingezette daling van het verbruik. Daarbij merken de energieleveranciers op dat het in de afgelopen maanden ten opzichte van vorig jaar warmer was.