Actieboek Week van het christelijke boek: Een duivels dilemma
Er zijn mensen die smullen van oorlogsboeken. Maar misschien is het beter om af en toe een boek te nemen dat onverbloemd en niet-geromantiseerd beschrijft hoe de oorlog werkelijk was. Om te beseffen waartoe een mens in staat is, en om recht te doen aan de slachtoffers.
Rabbijn Lody B. van de Kamp stuitte op het waargebeurde verhaal van een jongen die aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werd gevonden door een Amerikaans-Joodse soldaat die betrokken was bij de bevrijding van enkele concentratiekampen. Na zijn bevrijding zweeg de jongen lange tijd, maar de soldaat, die hem onder zijn hoede nam, kreeg hem maanden later toch aan de praat.
Het verhaal is te gruwelijk voor woorden, maar toch moet het worden verteld. In Van de Kamps beschrijving kan de Joodse jongen Kasriël, die uit Polen komt, pas over zijn kampervaringen praten als hij oud is en al kleinkinderen heeft. Aan zijn kleindochter Mirjam uit Amerika onthult hij eindelijk het grote geheim dat hij al zijn leven lang met zich meedraagt. „Zo lang ik blijf zwijgen, is het verleden nooit echt afgelopen.”
Het geheim heeft alles te maken met een rabbijn die in Auschwitz wordt geruild tegen een aantal Duitse krijgsgevangenen. Bij het voorval stijgt het Duitse sadisme tot verbijsterende hoogte. De jongen komt voor een duivels dilemma te staan.
De gevolgen zijn groot. De jongen overleeft de concentratiekampen, maar moet leven met een immens schuldgevoel. De Duitsers hebben niet alleen zijn jeugd afgepakt, maar ook zijn toekomst vergooid. De jongen raakt zijn geloof in de Almachtige kwijt, verliest op den duur zijn broertje uit het oog en later loopt ook zijn huwelijk stuk. „De rafels van het leven houden het vertrouwen niet altijd vast”, zegt de oude man in het boek.
Van de Kamp beschrijft alles zonder opsmuk, waardoor de woorden des te harder binnenkomen. Het is geen glad verhaal waarin alles uiteindelijk goed komt. Het schuurt, maar het is goed dat de lezer er even het zwijgen toe doet en het verhaal op zich laat inwerken zonder meteen met vragen –laat staan met antwoorden– te komen. En bedenkt hoe hij zelf zou hebben gereageerd wanneer hij in de positie van de Joodse jongen was geweest, of in die van de Duitse kampcommandant.
Boekgegevens
”De nacht die mijn leven voorgoed veranderde”, Lody van de Kamp; uitg. KokBoekencentrum; 95 blz.; t/m 16 april gratis bij besteding van 15 euro aan Nederlandstalige boeken in de christelijke boekhandel, daarna € 5,99
