Geen foto’s van overledenen
Het is een jaar of tien geleden dat nrc-next, de toenmalige ochtendkrant van NRC, op een dubbele pagina meer dan dertig gruwelijke foto’s plaatste: lijken op straat, opgestapeld, bloederig, onherkenbaar misvormd of halfverteerd. Het waren slachtoffers van de burgeroorlog die toen woedde in Ivoorkust.
De kop boven het artikel was: ”Dit zien wij elke week”. De redactie van NRC doelde daarmee niet op de inwoners van Ivoorkust maar op de beeldredactie, die dagelijks door afschrikwekkende foto’s bladert om een keuze te maken voor de krant.
Ik moest maandagmorgen aan die NRC-pagina denken toen wij onze keuze maakten voor de voorpagina. Zaterdag en zondag kwam het nieuws binnen dat verslaggevers van Reuters, AFP en BBC in het Oekraïense stadje Boetsja tientallen lichamen van doodgeschoten mannen aantroffen, na het terugtrekken van de Russische troepen. ”Hel op aarde”, zette De Telegraaf bij het beeld van de bewuste straat waar twintig mannen lagen, allen burgers, kennelijk in koelen bloede vermoord. Alleen het Nederlands Dagblad koos ervoor deze beelden achterwege te laten.
Bij de bewuste NRC-pagina’s uit 2011 schreef Rob Wijnberg, destijds hoofdredacteur van nrc-next, dat hij de foto’s plaatste „niet om te choqueren of af te stompen, maar precies daartussenin: om door te dringen.”
Dat is inderdaad de afweging waar ook wij maandag voor stonden. Een bijna onmogelijk keuze. De foto’s op je scherm vertellen het verschrikkelijke verhaal van honderden doden. Terwijl je erdoorheen bladert, voel je de verontwaardiging door je heen golven. Je beseft dat het je plicht is om die over te brengen aan je lezers en de bezoekers van je site. Je weet dat zulke foto’s kunnen helpen om een conflict te laten kantelen. En je weet dat er ook RD-lezers zijn die zich afvragen of het wérkelijk zo erg is.
Dan toch maar plaatsen? Bij de RD-redactie is er een duidelijke lijn: alleen bij zeer hoge uitzondering plaatsen we foto’s van overledenen. We deden het niet bij de moord op Pim Fortuyn, niet bij de burgeroorlog in Ivoorkust en nu ook niet bij de straten van Boetsja. Uit eerbied voor de overledene, uit mededogen met nabestaanden. En zelfs al zou het om onherkenbare lichamen gaan, dan vragen die nog steeds om respect voor de menselijke waardigheid. Eens hadden deze lichamen een ziel. De mens is geen veredeld dier maar het juweel van de schepping. Juist dat maakt die moorden zo gruwelijk.
Bestelbusje
We legden de foto’s met zichtbare lichamen direct aan de kant. Ook het bestelbusje waarin tien of twaalf lijkzakken geladen waren, wilden we u niet tonen. We kozen een foto van hulpverleners die behoedzaam een overledene in een lijkzak verplaatsten. Op de achtergrond de fiets waar hij -waarschijnlijk- op reed toen hij vermoord werd, misschien al weken geleden. Voorop de hond die trouw bij zijn doodgeschoten baasje gebleven was. „Soms raak je de lezer juist dieper door iets buiten beeld te houden”, schreef NRC.
Reageren? hoofdredactie@rd.nl