Rusland is wereldwijd de op twee na grootste leverancier van thermische steenkolen, die door elektriciteitscentrales worden gebruikt, en domineert de verkoop aan Europese landen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was in 2020 ruim 40 procent van de steenkool en bruinkool die Nederland importeerde voor eigen gebruik, afkomstig uit Rusland.

De Europese Commissie kwam dinsdag met een voorstel voor een vijfde pakket EU-sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne, waaronder een invoerverbod voor Russische kolen. Het voorstel dient nog te worden goedgekeurd door de EU-landen.

De kolenprijzen voor april stegen met ruim 6 procent tot 281 dollar per ton. Dat is de grootste stijging in bijna twee weken, volgens ICE Futures Europe. De prijzen zullen naar verwachting verder stijgen als de EU-landen op jacht gaan naar alternatieven voor Russische steenkolen.

Mijnbouwers in Indonesië, de grootste verlader van kolen voor elektriciteitscentrales, zijn al benaderd door enkele potentiële kopers uit de EU. Het betreft onder meer Italië, Spanje, Polen en Duitsland zei Hendra Sinadia, uitvoerend directeur van de Indonesische Coal Mining Association.

Het is niet duidelijk of de Indonesische leveranciers in staat zullen zijn om hun leveringen op te voeren, aangezien ze een beperkte reservecapaciteit hebben en verplicht zijn om eerst prioriteit te geven aan de lokale vraag om de energievoorziening in eigen land te garanderen. Producenten in Australië, een andere belangrijke exporteur van kolen, hebben aangegeven dat ze beperkte mogelijkheden hebben om de verkoop naar Europa op te schroeven.

„Door een gebrek aan investeringen in nieuwe capaciteit en een relatief sterke vraag in Azië kan de markt het gat niet vullen dat is ontstaan door sancties op de Russische export”, schreven analisten van Australia & New Zealand Banking Group woensdag in een rapport. Volgens de analisten was Rusland in 2020 goed voor ongeveer 18 procent van de wereldwijde export van kolen.