‘Boetsja’ zet verhouding tot Moskou op scherp
Hoe meer verhalen er naar boven komen over de executie van honderden burgers in de Oekraïense stad Boetsja, hoe duidelijker alles erop wijst dat hier oorlogsmisdaden zijn gepleegd. Alle gegevens die nu op tafel liggen, weerspreken de Russische bewering dat de slachtpartij door Oekraïne in scène is gezet en maken die zelfs ronduit bespottelijk. Ooggetuigenverslagen, satellietbeelden – alles zou dan moeten zijn geregisseerd. Boetsja zou iedereen die de Russische propaganda nog in welwillende overweging wil nemen de ogen voorgoed moeten openen.
De waarheid is dat de ”bevrijders”, ”verdedigers van de christelijke cultuur”, of welke mooie frases er ook maar bedacht zijn, bij hun terugtocht vanuit het gebied rond Kiev een spoor van vernieling en dood hebben nagelaten. Ook uit andere plaatsen dan Boetsja komen inmiddels schokkende verhalen. Dat is dus wat de ook hier in Nederland in sommige kringen bewierookte ”sterke mannen” met hun beleid kunnen aanrichten in naam van ja, wat eigenlijk?
Laat niemand intussen denken dat excessen als in Boetsja een Russische specialiteit zijn. De geschiedenis is vol van dergelijke voorbeelden en dan hoeven we niet eens ver van huis. Denk aan de recente bevindingen over buitensporig geweld door Nederlandse militairen in Indonesië, in de periode na de Tweede Wereldoorlog. Aftochten als deze rond Kiev gaan gemakkelijk gepaard met wraakgevoelens en frustratie, waarvan burgers de dupe worden.
Een belangrijke vraag die onderzoek vereist, is in hoeverre ‘Boetsja’ onderdeel van een strategie was. De Russische president Vladimir Poetin heeft in dat opzicht niet per se het voordeel van de twijfel. Ook bij eerdere oorlogen, zoals in Tsjetsjenië (jaren 90) en Georgië (2008), liet hij ziekenhuizen bombarderen en plekken waar burgers zich schuilhielden. Terreur tegen de bevolking kan worden ingezet als middel om het verzet te breken. Tussen haken: na ‘Tsjetsjenië’ was het dus niet verwonderlijk dat oud-Sovjetstaten bescherming bij de NAVO zochten. Met het buitensporige geweld bereikte Moskou toen én nu dus precies wat het niet wil.
Dat er vanuit de Verenigde Staten en de Brussel nieuwe sancties op tafel liggen tegen Rusland is een duidelijk signaal. Het Witte Huis kondigde onder meer maatregelen aan tegen Russische financiële instellingen en sommige hoge ambtenaren en oligarchen– het zijn dus gerichte sancties die de financiering van de oorlogsmachinerie moet laten opdrogen. Belangrijk is daarbij dat de Russische bevolking zoveel mogelijk wordt ontzien, al zal ze er onontkoombaar last van hebben. De achterliggende morele vraag is of wij de oorlog indirect mede willen blijven bekostigen.
Pijn voor de bevolking en het bedrijfsleven kan overigens ook hier de consequentie zijn van maatregelen tegen Rusland. Wie dat wil verdedigen moet óók duidelijk hebben wat op langere termijn de relatie met Rusland zal zijn, onder meer rond de toevoer van gas. Normalisatie van de verhoudingen na de oorlog kan geen vanzelfsprekendheid zijn.
