Het kerkbezoek daalde in de achterliggende twee jaar fors door corona en de sluitingen van kerken die de pandemie tot gevolg had. In juli 2020 zei 13 procent van de Amerikanen in de voorgaande maand ten minste een dienst te hebben bezocht. In maart 2021 meldde Pew dat dit cijfer met 4 procentpunten was gestegen tot 17 procent. En in september 2021 steeg het aandeel volwassenen dat zei dat ze de afgelopen maand een kerkdienst hadden bijgewoond naar 26 procent.

Volgens de Pew-onderzoekers lag het percentage kerkbezoekers voor de coronapandemie rond de 34 procent. „Het huidige kerkbezoek ligt dus ongeveer 8 procent lager”, schrijft het onderzoeksinstituut in een persbericht.

De nieuwe data zijn afkomstig van het American Trends Panel van Pew. Dat rapport is gebaseerd op onderzoek tussen 7 en 13 maart onder 10.441 panelleden.

Afscheid

Sam Rainer, president van Church Answers, zegt dat „er tijden en seizoenen zijn in het leven van de kerk waar een plateau in de groeicijfers niet slecht behoeft te zijn.” Zijn organisatie onderzoekt ontwikkelingen op het gebied van kerkplanting en -groei. „Als je in onze tijd stabiel blijft, is dat een prestatie. Het is vandaag de dag moeilijker om mensen blijvend te binden.”

Rainer wijst erop dat in veel Amerikaanse kerken leden zijn gestorven door de coronapandemie. „Die heb je niet zomaar vervangen door nieuwe aanwas.” Hij verwacht dat het kerkbezoek met twee, drie jaar verder zal toenemen. Maar of dat weer helemaal zal terugkeren naar het niveau van voor de pandemie betwijfelt Rainer sterk. „Door de coronapandemie is er veel veranderd. De pandemie versnelde en verergerde bestaande problemen in kerken”, stelt hij. „Vooral de randkerkelijken, die elke gemeente wel heeft, namen afscheid van de kerk.”

Het zijn volgens de directeur van Church Answers zogenoemde cultuurchristenen die de kerk vaarwel zegden. „Het kerkbezoek biedt hun geen maatschappelijk voordeel meer. Ook voor buitenstaanders is het niet meer aantrekkelijk om naar de kerk te komen. Per saldo worden kerken na corona kleiner.”

Een woordvoerder van Pew Research zegt het „erg moeilijk” te vinden om de huidige ontwikkelingen door te trekken naar de toekomst. Een reden is dat de coronapandemie nog steeds niet is bedwongen. „Wat gebeurt er als er straks weer een nieuwe opleving van het virus komt?”

Een tweede reden is dat „nog lang niet” duidelijk is wat het blijvend effect is van het online volgen van kerkdiensten. „Tijdens de pandemie zei de meerderheid van de kerkgangers dat een onlinedienst surrogaat is. Ze misten de fysieke kerkgang. De vraag is of die mensen dit in de toekomst ook blijven zeggen.”

„Uhms”

Mike Moore, directeur van het Theology and Mission Program van het Northern Seminary in Lisle (Illinois) wil de ontwikkelingen niet bagatelliseren, maar wel nuanceren. „We hebben het vaak over degenen die de kerk verlaten, maar er is ook een grote groep zwevende kerkleden. Zij willen graag hun geloof in gemeenschap met anderen beleven, maar aarzelen of dat in de vorm van traditioneel kerkbezoek moet.”

Moore spreekt van de „uhms.” „Het zijn twijfelaars, maar ze zijn niet onverschillig of afkerig. Ze nemen Jezus serieus en willen bij een plaatselijke gemeente horen. Ze zijn niet bitter of cynisch. In feite voelen ”uhms” zich er ongemakkelijk bij dat ze niet tot een kerk behoren.”

Moore denkt zelfs dat een fors deel van degenen die hebben gebroken met de kerk, uiteindelijk twijfelaars zijn en dus tot de groep ”uhms” gerekend kunnen worden. „Dat mensen na corona niet terugkeren naar de kerk, wil niet per definitie zeggen dat de kerk hen niets meer zegt. Vaak is er sprake van onmacht. Mensen weten de band met de kerkelijke gemeente niet te herstellen. En dus laten ze die maar voor wat ze is. Maar wel met pijn en twijfel in het hart.”