Onlangs richtte president Zelenski van Oekraïne zich tot de NAVO met het verzoek om boven Oekraïne een no-flyzone in te stellen. Hij wil dat de NAVO het luchtruim boven Oekraïne met militaire macht blokkeert voor Russische vliegtuigen. Tot nu toe heeft de NAVO dat geweigerd. Ook Nederland wil geen directe confrontatie met Rusland. Immers, Rusland heeft kernwapens. En een kernoorlog wil onze regering koste wat kost voorkomen. Hoe moeten wij daartegenover staan als wij ons willen laten leiden door de Bijbel?

Rechtvaardige oorlog

In de christelijke traditie is veel nagedacht over de vraag of wij überhaupt wel oorlog mogen voeren. Dat is niet zonder meer vanzelfsprekend. Immers, God is „de God des vredes” (Romeinen 15:33). Toch hebben christelijke denkers als Augustinus en Calvijn ruimte gelaten voor een „wettige”, „rechtvaardige” of „rechtmatige” oorlog.

Tweeduizend jaar bezinning op christendom en oorlog heeft geleid tot zes voorwaarden waaraan een rechtvaardige oorlog moet voldoen: 1. Een rechtvaardige oorlog moet gevoerd worden door een wettige overheid. 2. Hij moet een rechtvaardige zaak beogen. 3. Hij moet in gang gezet worden met zuivere bedoelingen. 4. Hij moet gevoerd worden met middelen die bij het conflict passen. 5. De voordelen van een oorlog moeten opwegen tegen de nadelen. 6. Burgerslachtoffers moeten worden voorkomen.

We zouden kunnen zeggen dat de eerste vier voorwaarden betrekking hebben op de morele vraag of een oorlog in principe geoorloofd is. De laatste twee voorwaarden gaan over de praktische vraag of een oorlog beginnen ook zinvol is.

Plicht

Bezien we het verzoek van president Zelenski in het licht van de eerste vier voorwaarden voor een rechtvaardige oorlog, dan kunnen we vaststellen dat er alle reden is dat verzoek in welwillende overweging te nemen. Immers, Zelenski vertegenwoordigt een wettige overheid, de Oekraïners hebben het volste recht zich tegen Poetin te verzetten en de diplomatieke mogelijkheden zijn zo zachtjesaan uitgeput.

We kunnen dus concluderen dat Nederland het volste recht heeft om Oekraïne militair te hulp te schieten, bijvoorbeeld door het instellen van een no-flyzone. Ik wil nog verder gaan: Nederland heeft niet alleen het recht om Oekraïne te hulp te schieten, maar ook de plicht. Dat Poetin het Oekraïense volk met geweld zijn vrijheid wil ontnemen, dat hij daarbij hele steden met de grond gelijkmaakt en de levens van onschuldige vrouwen en kinderen en Oekraïense en Russische militairen in de waagschaal stelt, mag ons niet onverschillig laten.

Geallieerden

Bezien we het verzoek van president Zelenski in het licht van de laatste twee voorwaarden voor een rechtvaardige oorlog, dan moeten we niet te snel zeggen dat militair ingrijpen in Oekraïne niet zinvol is. Het rijk van Poetin is een rijk van leugen en bedrog, van onrecht en onderdrukking. Als zo’n rijk zich vergrijpt aan een vrij land als Oekraïne en dit land ons om hulp vraagt, dan moeten we in principe bereid zijn om hulp te bieden. Ook als dat voor ons grote kosten met zich meebrengt. Wij zijn verplicht om de verdrukte te hulp te komen, ook internationaal.

Het besef dat we verplicht zijn om de verdrukte te hulp te komen, ook internationaal, was voor de Engelsen, Amerikanen en Canadezen een van de redenen om Europa te bevrijden toen het verdrukt werd door de Duitsers. Grote offers hebben ze ervoor moeten brengen. Bloed, zweet en tranen. Honderdduizenden mensenlevens heeft het gekost. Als de geallieerden ons te hulp gekomen zijn, zijn wij dan niet op onze beurt verplicht om Oekraïne te hulp te komen als we dat kunnen?

Kernwapens

De vraag of militair ingrijpen in Oekraïne zinvol is, moet beantwoord worden door mensen die verstand hebben van oorlogvoering. Belangrijk is dat Poetin over kernwapens beschikt en dat hij heeft gedreigd daar ook gebruik van te maken. Dat stelt ons voor indringende vragen. Als Rusland kernwapens gaat gebruiken, moeten wij dat dan ook doen? Maar hoe indringend die vragen ook zijn, het zijn vragen die we wel onder ogen moeten zien. We mogen ze niet uit de weg gaan.

Zoals Abram met enkele bondgenoten zijn neef Lot te hulp schoot (Genesis 14), zo moet Nederland in principe bereid zijn met zijn NAVO-bondgenoten Oekraïne te hulp te schieten. Abram hield zich niet afzijdig, maar waagde zijn leven. En de Heere hielp.

De auteur is SGP-raadslid in Dantumadiel.