Het Oekraïense onderzoeksbureau APK-Inform schreef zondag dat het land begonnen is om landbouwproducten met treinen naar Europa te brengen. Oekraïne is een zeer belangrijke exporteur van onder meer graan, mais en zonnebloemolie. De autoriteiten denken dat maandelijks wel 600.000 ton graan per spoor naar Europa geëxporteerd kan worden.

Voor de oorlog was Oekraïne maandelijks nog goed voor een export van meer dan 5 miljoen ton graan. Het overgrote deel ging via schepen vanuit havens aan de Zwarte Zee. Maar vanwege de oorlog zijn die havens geblokkeerd. Oekraïne heeft ook een exportverbod opgelegd voor bepaalde landbouwproducten om zo de eigen voedselvoorziening veilig te stellen.

Volgens het Israëlische maritiem adviesbureau Windward, dat zich baseert op satellietbeelden en kunstmatige intelligentie, zetten Russische tankers die olieproducten en -chemicaliën vervoeren, steeds vaker hun locatiegegevens uit. Dat zou kunnen wijzen op een poging om de sancties te omzeilen, bijvoorbeeld door ongezien ladingen over te hevelen van Russische schepen naar schepen die niet zijn gesanctioneerd.

In de week tot en met 25 maart waren er volgens Winward zeker 33 voorvallen van schepen die de apparatuur om locaties door te geven hadden uitgeschakeld, ruim twee keer zoveel als normaal. Deze zogeheten ”dark activities” vonden voornamelijk plaats in of rond de exclusieve economische zone van Rusland. Onder de schepen die hun locatiegegevens uitschakelden bevonden zich schepen die verbonden zijn aan grote ondernemingen en internationale scheepvaartmaatschappijen, maar ook kleine bedrijven, aldus Windward.

De commerciële scheepvaart is volgens de internationale maritieme wetgeving verplicht om een automatisch identificatiesysteem (AIS) aan te hebben staan als een schip op zee is. Het uitschakelen of manipuleren van het identificatiesysteem wordt door het Amerikaanse ministerie van Financiën gezien als de belangrijkste manier om sancties te omzeilen.

Qatar doet voorlopig geen nieuwe investeringen meer in Rusland. Dat heeft de minister van Buitenlandse Zaken van Qatar, sjeik Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani, gezegd in een interview met nieuwszender CNN. Het olie- en gasrijke land wacht met investeringen totdat er meer „duidelijkheid is over de stabiliteit” van de situatie rond Oekraïne.

De Oekraïense president Volodimir Zelenksi riep zaterdag olie- en gasrijke landen op om hun productie op te voeren zodat Rusland andere staten niet kan „chanteren”. Hij vindt dat onder andere Qatar meer moet doen om Europa minder afhankelijk te maken van Russische olie en gas. Zelenski sprak via een videoverbinding op een internationale conferentie in de Qatarese hoofdstad Doha. „Ze kunnen veel doen om de gerechtigheid te herstellen”, zei hij over landen met olie- en gasvelden. „Ik vraag jullie de productie van energie te verhogen zodat Rusland begrijpt dat geen enkel land energie kan gebruiken om de wereld te chanteren.”

Gaskraan

De Europese Unie is voor circa 40 procent van zijn aardgas afhankelijk van Rusland. De oorlog in Oekraïne wakkert grote zorgen aan dat die toevoer ineens stopt als Rusland de gaskraan dichtdraait of de EU zelf besluit Russisch gas te boycotten. Qatar is een van ’s werelds belangrijkste producenten van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) en kreeg na het begin van de oorlog in Oekraïne het verzoek om meer te leveren aan Europa.

Nederland wacht een ongekend rampenscenario als Moskou de gaskraan dichtdraait, schreef De Telegraaf zaterdag. Transportbedrijven vallen zonder gas binnen enkele weken stil, net als tuinders, veehouders, slachters, bakkers en suiker- en glasproducenten. Volgens de krant is dat op te maken uit de eerste inventarisatie van de doorgerekende scenario’s die zestig veelverbruikers afgelopen weken in opdracht van het ministerie van Economische Zaken (EZK) hebben moeten inleveren.