Het is een van de lessen die prof. dr. James C. Kennedy trekt uit de geschiedenis van het onderwijs. De hoogleraar moderne Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Utrecht sprak donderdagmiddag in de Hongaarse hoofdstad Boedapest tijdens een conferentie van de internationale christelijke onderwijsorganisatie ACSI. Daar zijn zo’n honderd schoolleiders bijeen, terwijl tientallen anderen via de livestream meekeken. De deelnemers komen uit meer dan twintig landen.

De les voor de kerk ontleent Kennedy aan de eerste christenen, die in huiskerken onderwijs gaven. Mensen leerden goed burgerschap, maar vooral ook hoe ze in leer en leven christen konden zijn. De catechese ging aan de doop vooraf. Toen het christendom algemeen verbreid werd, verminderde de aandacht voor het onderwijs. En zo is het lang gebleven.

Christenen leven in een lerende gemeenschap, zei Kennedy. „De Heere Jezus gaf voortdurend onderwijs. In de Bijbel staan 307 vragen die Hij stelde, of 339, het is net hoe je telt. We lezen 183 vragen die aan Hem werden gesteld. Op drie –of acht– vragen gaf Hij direct antwoord. Waarom niet op meer? Omdat Jezus Zich niet op informatie, maar op transformatie –bekering– richtte.”

Kerkelijke school

Kennedy sprak over de les die Augustinus trok uit de geschiedenis van het gouden kalf. Dat werd gemaakt van goud dat van de Egyptenaren afkomstig was. Zo kan het christelijk onderwijs kennis van elders gebruiken, zolang er maar een goede interpretatie aan wordt gegeven.

De Middeleeuwen was de tijd van klooster- en kathedraalscholen. De kennisoverdracht concentreerde zich in de kerk. Kinderen gingen op hun twaalfde naar de universiteit. Vroeg? „Vergeet niet dat de gemiddelde levensverwachting rond de 35 jaar lag.”

De Amerikaans-Nederlandse historicus sprak ook over de zendingsscholen die tot stand kwamen toen na 1800 de zending opbloeide. Er was veel moed en inzet voor nodig. „Een van mijn helden is Samuel Zwemer, die naar Arabië ging en er ook scholen stichtte. Zijn werk heeft overigens niet tot veel bekeringen geleid.”

Zorgzaamheid

Kennedy riep op tot goede afstemming tussen middelbaar en hoger onderwijs. „Universiteiten doen soms alsof het hen onverschillig is welk onderwijs hun studenten al hebben gehad.”

In Europa, en daarbuiten, komt massale hulp voor Oekraïne op gang. „Christenen moeten ook opvoeden tot zorgzaamheid voor anderen. Zoals de zending deed. Zo kunnen de scholen iets betekenen voor de gemeenschap, plaatselijk en verder weg.”