Zijn preek maakte indruk, omdat deze ons stelde voor de hoge God. De preek riep ook kritiek op. Aan beide zijden van de aanstaande scheur dachten mensen dat hij hen bedoelde.

Scherp als die preek is ook dr. Van der Sluijs’ nieuwste boek, ”Binding in bevinding”. De schrijver maakt zich zorgen over de kerk en de verkondiging in Nederland en vertelt ons dat in allerlei toonaarden. Zijn grootste zorg is dat kerk, prediking en christelijk leven al te menselijk zijn of worden. Dat de prediking verwordt tot een moralistisch verhaal of een schematisch vertoog. Dat het christelijk leven verwordt tot een traditionalistisch patroon of een activistisch gebeuren. Dat heiliging loskomt van rechtvaardiging en dat de ‘geheiligde’ niet meer weet dat hij zondaar is.

Wat is zijn antwoord? Historisch gezien roept dr. Van der Sluijs ons terug naar de Reformatie en naar Dordt, met Kohlbrugge als meest geciteerde auteur. Theologisch gezien benadrukt hij de prediking als bediening der verzoening. Het gaat hem erom dat in de prediking de onvoorstelbaarheid van Gods Woord en de onvoorspelbaarheid van Gods werk zeggenschap hebben. En dat we beseffen dat er van ons een horend antwoord wordt gevraagd, niet meer en niet minder. Opdat Christus gestalte zal krijgen.

Dat val ik van harte bij. Er is reden om alarm te slaan, en de oplossing is dan niet gelegen in het oplappen van de buitenkant, maar in bekering tot de kern.

Dr. Van der Sluijs benoemt geen dingen die hij niet eerder al benoemd heeft, ook is niet al het materiaal in dit boek nieuw. Hij wil in elk geval nog eenmaal alarm slaan, nog eenmaal laten horen wat hem aan het hart gaat. En die boodschap mogen wij ter harte nemen.

Subjectiviteit

Maar juist het gewicht van die boodschap had beter inkleding verdiend. Voor dit boek geldt in zekere zin het woord dat dr. Van der Sluijs vaak aanhaalt: ”simul justus et peccator”. De uitgever had meer aandacht kunnen besteden aan samenhang en spelling, en ik zie liever een samenvatting achter op het boek dan op z’n Amerikaans een serie aanbevelingen. De auteur zelf weet helaas niet altijd te ontkomen aan gevaren waar hij voor waarschuwt. Zoals verbalisme. Hoewel woordspelingen hun charme hebben, gaan ze hier toch regelmatig met de auteur aan de haal. Of subjectiviteit. Waarom beoordeelt dr. Van der Sluijs bijvoorbeeld Gunning gunstiger dan Kuyper (anders dan om het afgescheiden zijn van de laatste)? Of karikatuurvorming. Hij wil evenwichtig waarschuwen voor gevaren zowel van links als van rechts, maar in elk geval de laatste groep doet hij in zijn schets niet altijd recht.

Door dit soort dingen moet de lezer heen kunnen kijken, en dat moet hij ook maar doen. Een alarmroep klinkt per definitie niet evenwichtig, en nog altijd beter doof van het alarm dan dood door gebrek aan alarm… Want dat is waar dr. Van der Sluijs voor vreest. Hij ziet de gevaren van barthiaanse, hypercalvinistische en evangelische stromingen. Waarin menselijke conclusies, tradities en emoties de overhand hebben. Wie daarin blijft steken mist het leven voor de ziel en toekomst voor de kerk. Het is alles of niets. Het gaat erom dat God werkelijk God is en Christus onze enige Grond.

Zeggingskracht

Die toonzetting tekende ook de preken en geschriften van dr. Van der Sluijs’ ”grote voorbeelden”, als ds. G. Boer en ds. W.L. Tukker. Die zagen dezelfde fronten en wezen de remedie van de absolute zeggingskracht van het Woord aan – wat bedaarder van toonzetting maar niet minder stellig. Ik val dr. Van der Sluijs bij in zijn wens dat heel de breedte van het kerkelijk leven deze doorleefde theologie (her)vindt. Al zou ik toch, wat meer dan dr. Van der Sluijs doet, zoeken naar het waarheidselement in belendende orthodoxe stromingen. Omdat tenslotte niet onze theologische en kerkelijke positie maar alleen Gods ingrijpen redt van de dood. Dat zal onze broeder vast bijvallen.

Boekgegevens

Binding in bevinding. Het gebinte van de gereformeerde gezindte, dr. C. A. van der Sluijs; uitg. Om Sions Wil; 223 blz.; € 17,95