Ds. J. Muller, predikant van hervormd Bleskensgraaf, is dankbaar voor de versoepelingen. „We kijken er als gemeente naar uit om elkaar weer te ontmoeten.”

Je mist in de coronatijd het zicht op de kerkgangers, aldus ds. Muller. „Als kerkenraad verlangen we naar een geordend kerkelijk leven. Nu zie je niet zo makkelijk of elk gemeentelid meeleeft. Komen alle mensen nog even trouw? Tegelijk is er het geloof dat de Heere zorgt voor Zijn gemeente en haar in stand houdt.”

De kerkenraad verstuurde vorige week een mail naar de gemeente met het bericht dat de coronaregels rondom de eredienst vanaf komende zondag vervallen. Of de kerkenraad iedereen zondag verwacht? „Ik heb nog geen zicht op reacties. Vanuit pastoraal oogpunt denk je na of de kerkenraad een deel van de kerk reserveert voor gemeenteleden die graag afstand houden. In principe houden we liever geen banken apart. Maar stel dat er meerdere mensen zijn die dit fijn vinden, dan bieden we hun de ruimte. Zij kunnen dit in een reactie op de verstuurde mail aangeven.”

In de hervormde kerk te Bleskensgraaf kerkten in de afgelopen weken per dienst 250 mensen op anderhalve meter afstand. „We organiseerden elke zondag een extra dienst. Zo kregen alle gemeenteleden een uitnodiging om minstens eens per zondag naar de kerk te komen. Ook zijn we blijven zingen, hoewel dat de afgelopen tijd maar één vers per psalm was. Vanaf zondag hopen we weer meerdere verzen te zingen.”

Ds. Muller ziet de verruiming niet als een plotselinge verandering in het gemeenteleven. Zo kwamen catecheses, clubs en kringen al bij elkaar. „We hebben ervoor gekozen het overheidsbeleid te volgen, waarbij we soms net iets ruimer dachten. Deze verruiming borduurt verder op de opgaande lijn van versoepelingen.”

De gereformeerde gemeente in Nederland te Gouda (Stationsplein) gaat „heel voorzichtig” om met de versoepelingen, zegt scriba W. de Groot. Komende zondag blijft de situatie zoals die de afgelopen weken was. „De laatste tijd hadden we een vakverdeling. De zijvakken waren bestemd voor mensen die 1,5 meter van elkaar zaten, terwijl in de middenvakken iedereen vrij kon zitten. Ook op de galerijen hadden we zo’n tweedeling.”

Met deze aanpak kon iedereen die dat wilde de diensten bijwonen, geeft De Groot aan. „We hebben een groot gebouw. In de gemeente waren geregeld besmettingen, waardoor er mensen in quarantaine zaten. Daardoor kwam nooit de hele gemeente en ging het goed.”

Rustig integreren

De kerkenraad heeft recent per mail een enquête uitgezet onder de gemeenteleden met „de vraag wie er om de een of andere reden bezwaar tegen heeft om in een grote groep te zitten. Afhankelijk van hoeveel mensen dat zijn, zullen we voor hen na komende zondag nog één of meer vakken met afstand vrijhouden. In de rest van de kerk wordt het dan weer gewoon zoals het eerder was. We willen voorzichtig handelen en iedereen weer heel rustig proberen te integreren.”

Het ontsmetten van de handen bij binnenkomst blijft nog van kracht, evenals het collecteren bij de uitgang en digitaal. „De collecte houden we voorlopig zo. Het doorgeven van zakjes lijkt me nog heel ver weg.”

Jonge gezinnen

Ds. A. J. Droger, predikant van de christelijke gereformeerde kerken te Genemuiden, deed tijdens de coronacrisis intrede in deze gemeente. „Het is bijzonder dat de kerken nu helemaal open kunnen en ik de gemeente weer in haar geheel mag zien.”

De cgk-gemeente is in het afgelopen najaar ook twee zondagen volledig open geweest. „Het was voor mij toen de eerste keer dat ik de gemeente zo zag in het eigen kerkgebouw, terwijl ik al anderhalf jaar als predikant aan Genemuiden was verbonden. Daarnaast is het voor de jonge gezinnen fijn om weer naar de kerk te mogen. We zijn daar blij mee en dankbaar voor. Tegelijkertijd nemen we geen houding aan alsof we het coronavirus zouden hebben overwonnen. Wat de toekomst brengt, weten we niet.”

De kerkenraad verstuurt sinds de coronatijd een gemeentemail. Hierin communiceerde de raad eind vorige week dat de kerk weer volledig open gaat, aldus ds. Droger. „Zo hebben mensen de tijd om dit bericht te laten bezinken. Ook kunnen ze nadenken of ze afstand willen houden. We bieden deze kerkgangers graag daarvoor de ruimte. Zij kunnen dit aangeven bij de scriba.”

Voor hoeveel mensen dit zal gelden, weet de Genemuidense predikant nog niet. „In het najaar, toen de kerk ook voor twee zondagen open was, ging het om zo’n tien tot vijftien mensen. Dan weet je hoeveel zitplaatsen de kerkenraad voor hen kan reserveren.”

De kerkenraad voert de versoepelingen stapsgewijs door. „Het een en ander was al mogelijk in de afgelopen weken. Zo kwamen de verenigingen bij elkaar. Kerkgangers konden eenmaal per zondag naar de gemeente op anderhalve meter afstand. ’s Ochtends ontvingen we de ene helft van de gemeente, ’s middags de andere. Dit ging om ongeveer zeventig à tachtig mensen per dienst.”

Biddag

Scriba J. Koppejan van de gereformeerde gemeente in Middelburg-Zuid ervaart het als „bijzonder” dat de gemeente binnenkort weer in haar geheel kan opkomen naar de kerk. De afgelopen weken kon ongeveer 55 procent van de zitplaatsen in de Middelburgse Zuiderkerk worden benut, zegt Koppejan. „We gaven per dienst aan welke lettergroepen konden komen. De komende zondagen breiden we dat fors uit, maar we laten niet direct alles los. Er zijn mensen die nog wat terughoudend zijn en soms terecht bezorgd vanwege hun gezondheid. De komende twee zondagen laten we in een aantal vakken de afstand vervallen, maar is er ook nog ruimte voor mensen die de afstand nog even willen bewaren. We moeten het weer leren en het weer gewoon gaan vinden om in een volle kerk te zitten. De eerste twee zondagen kijken we hoe dat loopt en we zien ernaar uit dat daarna de gemeente weer in haar geheel kan komen. Op biddag 2020 kwamen we voor het laatst als hele gemeente samen. Op biddag 2022 kunnen we waarschijnlijk voor het eerst weer allemaal naar de kerk. Dat is echt bijzonder”, aldus de scriba van de ruim duizend leden tellende gemeente.

Houdt Koppejan er rekening mee dat er tijdens de pandemie mogelijk mensen zijn afgehaakt? „Daar zijn best zorgen over. De coronatijd heeft iets gedaan met het consequent bijwonen van de kerkdiensten. Daar proberen we uiteraard aandacht aan te geven. De wijkouderling kan daar een rol in vervullen, onder meer tijdens huisbezoeken.”

Voor doordeweekse activiteiten verandert er de komende tijd niet zo veel, vervolgt Koppejan. „Veel activiteiten werden alweer gedaan. Soms werd daarbij de afstandsregel gehandhaafd, die vervalt straks. En op een gemeenteavond kunnen we weer een pauze houden waarbij we met elkaar kunnen koffiedrinken.”

G. H. Hakkert is scriba van de hersteld hervormde gemeente in Kesteren. Deze telt ruim 1000 belijdende leden en doopleden, van wie er voor de coronacrisis zo’n 600 de diensten bijwoonden. De afgelopen weken was er per dienst plek voor 200 personen, die via de website kerktijd.nl werden uitgenodigd. „Komende zondag gaat dit omhoog naar 350”, zegt Hakkert.

Besmettingen

Hij vertelt dat de kerkenraad het advies van de interne coronacomissie heeft overgenomen om zondag nog niet volledig open te gaan. „Er zijn in de Betuwe nog best veel besmettingen en we houden oog voor kwetsbare mensen. We adviseren gemeenteleden met klachten echt thuis te blijven. En bij de ingang van het kerkgebouw ontsmetten we de handen nog.”

In een deel van de kerkzaal zal er geen anderhalve meter meer worden aangehouden tussen personen van verschillende huishoudens; in een ander deel nog wel. In principe wordt overal tussen twee banken één bank vrij gehouden. „Na drie zondagen zullen we het evalueren en proeven hoe de gemeenteleden erin staan. Het is de bedoeling daarna een stap verder te gaan totdat uiteindelijk de gemeente weer voltallig kan samenkomen.”

Naar dat laatste kijkt Hakkert uit. „Ik ben dankbaar dat we die kant weer op gaan, dat we straks weer met meer mensen onder het Woord zitten. De Heere roept in de Bijbel op de onderlinge bijeenkomsten niet na te laten. Dat is toch de werkplaats van de Heilige Geest.”