Het is een bewolkte dag in januari en het sneeuwt. Terwijl ik de kilometer van ons appartement naar het Kiev Theological Seminary loop, is het verkeer rustiger dan normaal. Buren uit ons appartement komen van de supermarkt met vijfliterflessen water en extra ingeblikt voedsel. De stemming in de stad is stiller. De broeders van het seminarie willen weten of onze familie vertrekt, zoals zoveel andere expats, die het land verlaten vanwege de 130.000 Russische troepen die onheilspellend langs de grenzen van Oekraïne staan.

Rusland en Vladimir Poetin proberen wanhopig dit land binnen hun invloedssfeer te houden. En de enige diplomatie die ze begrijpen, zijn bedreigingen en verstoring. In februari 2014, terwijl Rusland de Olympische Winterspelen organiseerde, viel het land de Krim –de meest zuidelijke regio van Oekraïne– binnen. Het annexeerde dit gebied. Sindsdien heeft Rusland een smeulende oorlog gevoerd in de Donbasregio in het zuidoosten van Oekraïne, waarbij meer dan 14.000 Oekraïners zijn omgekomen.

Een deel van het succes van Rusland in Donbas is het hoge percentage Russischtalige inwoners. Velen werden in de regio geplaatst na Ruslands ‘succesvolle’ Holodomor –een genocide door hongersnood– waarbij in het begin van de jaren dertig miljoenen Oekraïners uit Donbas omkwamen. Het volstaat om te zeggen dat Oekraïners zich realiseren dat ze zich op het ergste moeten voorbereiden.

Vredelievend

Oekraïners zijn over het algemeen vredelievend. Dat geldt zeker voor de evangelicalen hier. Maar het effect van de Russische agressie, in de vorm van invasie, bommeldingen in winkelcentra en metrostations, hacken en verstoring van websites van de overheid, stroomuitval en de meest recente opbouw van troepen rond Oekraïne, is tegengesteld aan wat Rusland verwachtte. De Oekraïense solidariteit groeit. Verrassend genoeg uiten zelfs christelijke grootmoeders hun plannen om stand te houden en te vechten tegen de onderdrukkers. Hoewel dit misschien zinloos is tegen een veel sterkere vijand, moedigt het mij aan. Gelovigen hier beginnen zich bezig te houden met de omringende cultuur in plaats van alleen maar te proberen ervan afgescheiden te blijven.

In goede en slechte tijden

Wat houdt mijn vrouw en mij hier in Oekraïne? We blijven omwille van de kleine groep gelovigen in onze kerk die we liefhebben. We wandelen samen met hen op in goede en slechte tijden. En waarom blijf ik naar het seminarie komen? Het zijn de Oekraïense studenten, die ernaar hongeren om Bijbeluitleg en van Christus doortrokken Bijbelse theologie te bestuderen en in praktijk te brengen – zelfs in deze onzekere tijden.

Een van mijn nieuwe masterstudenten, Andrii, helpt bij het opzetten van een interkerkelijk bureau voor de uitzending van zendelingen in Oekraïne. Een andere student, Oleh, is de directeur van de bacheloropleiding pastoraat op ons seminarie. Een derde student, Serhii, zal over drie maanden naar Griekenland worden gestuurd om een kerk te stichten. Het Evangelie gaat door ondanks oorlogen en geruchten van oorlogen.

Toen de Russische oorlog in Donbas in april 2014 begon, werden kerkgebouwen (behalve gebouwen van de Russisch-Orthodoxe Kerk) systematisch gesloten of vernietigd. Veel Oekraïense burgers in de regio, inclusief gelovigen, verloren alles. Timofie, een kerkstichter uit Donbas, verhuisde met zijn familie naar Kiev, met niet veel meer dan de kleren die ze aan hadden. In Kiev plantte hij een kerk, die vooral vluchtelingen uit Donbas bedient. Deze week hoorden we over gemeentes in West-Oekraïne die hun huizen openen voor vluchtelingen uit andere delen van Oekraïne, die troost hopen te vinden.

Crisis bijna normaal

Maar de realiteit is dat dit land zelden een plaats van troost is geweest. Oekraïne, wat grensgebied betekent, is door de eeuwen heen vele malen veroverd: door Tibetaanse Khans, Polen, Litouwers, Ottomanen, Oostenrijkers, Duitsers en Russen. Oekraïners beschouwen een crisis bijna als normaal. Toch heeft deze ontwrichtende normaliteit ook de ogen van velen geopend om te zien dat God hun enige Toevlucht is – een zeer aanwezige hulp in moeilijkheden (Psalm 46:1). Alleen Hij is onze kracht en zekerheid.

Wij westerlingen hebben weinig op met onzekerheid. We kunnen ons er geen voorstelling van maken als mensen met zoveel risico moeten leven. Maar bij gebrek aan comfort, veiligheid, ziektekostenverzekering en levensverzekering komen Oekraïense gelovigen samen in de kerk. Ze steunen elkaar in tijden van ziekte, verdriet en dood. Ze zijn echt een familie.

Wolk van levende getuigen

Onze familie weet al jaren dat de training van zendelingen in Oekraïne een keer kan ophouden, misschien al heel snel. Maar onze Oekraïense broeders en zusters hebben ons laten zien hoe we kunnen volharden in geloof en hoop in tijden van grote onzekerheid. Omringd door zo’n wolk van levende getuigen, willen we zo lang mogelijk blijven in een land dat wordt omringd en bedreigd door Russische legers.

De namen van mensen die in dit artikel worden genoemd, zijn om veiligheidsredenen gefingeerd. De auteur is professor op het Kiev Theological Seminary.